Wyrok SN z dnia 28 maja 2014 r., sygn. I CSK 419/13

Kwestia badania, czy odmowa przyznania własności czasowej była uzasadniona w świetle uregulowań planu zabudowania obowiązującego w chwili wydania orzeczenia administracyjnego, uznanego następnie za nieważne, należy do drogi postępowania administracyjnego. Nie ma prawnie przewidzianych podstaw do analizowania jej w postępowaniu sądowym. Prowadziłoby to do niedopuszczalnego wkraczania w kompetencję zastrzeżoną dla drogi postępowania administracyjnego i do pozbawionej ustawowego umocowania kontroli przez sąd powszechny decyzji nadzorczej. Sąd nie mógł badać i ustalać, czy odmowa przyznania własności czasowej była uzasadniona.

Teza od Redakacji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)

SSN Jan Górowski

SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa B. J. przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie M. o odszkodowanie, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 28 maja 2014 r., skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 30 listopada 2012 r.

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny zmienił w punktach I i III wyrok Sądu Okręgowego w W. z dnia w 12 kwietnia 2012 r., którym zasądzona została na rzecz powódki od pozwanego Skarbu Państwa - Wojewody M. kwota 1 184 969 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 października 2011 r., w ten sposób, że oddalił powództwo.

Przyjęte zostały przez ten Sąd ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego:

Poprzednicy prawni powódki A. i S. małżonkowie C. byli właścicielami nieruchomości położonej w W. przy ulicy G. 13, która z dniem wejścia w życie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz.U. Nr 50, poz. 279 ze zm., dalej: "dekret") stała się własnością Gminy m. W., a następnie Skarbu Państwa. Orzeczeniem administracyjnym z dnia 24 kwietnia 1951 r. Prezydium Rady Narodowej m. W. odmówiło przyznania im prawa własności czasowej do gruntu tej nieruchomości, podając w uzasadnieniu, że zgodnie z opracowywanym planem zagospodarowania przestrzennego teren nieruchomości jest przeznaczony pod użyteczność publiczną. A. C. zmarła w dniu 12 maja 1949 r., a S. C. w dniu 7 lipca 1953 r.; powódka jest ich spadkobierczynią. Obecnie nieruchomość wchodzi w skład działki będącej własnością Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym Polskich Kolei Państwowych S.A. Decyzją z dnia 6 lipca 2007 r. Minister Budownictwa, po rozpatrzeniu wniosku powódki, stwierdził nieważność orzeczenia administracyjnego z dnia 24 kwietnia 1951 r. W uzasadnieniu wskazał, że przed wydaniem orzeczenia organ powinien ocenić, czy zachodzi negatywna przesłanka przyznania prawa własności czasowej przez odniesienie się do "Ogólnego planu zabudowania m.st. Warszawy, zatwierdzonego przez Ministerstwo Robót Publicznych w dniu 11 sierpnia 1931 r.", w którym działka przeznaczona była pod przemysł. Organ nadzoru uznał, że prowadzenie postępowania administracyjnego w odniesieniu do nieżyjącej strony i wydanie decyzji, stanowiło rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Decyzja Prezydium Rady Narodowej nr ...6-39/51 przeznaczała nieruchomość pod budowę stacji ładunkowej "W.", przekazano ją w dniu 28 kwietnia 1951 r. w zarząd i użytkowanie Polskim Kolejom Państwowym. Minister Budownictwa uznał, że korzystanie przez byłych właścicieli z nieruchomości nie mieściło się w założonym przeznaczeniu. Mimo niepowołania w kwestionowanym orzeczeniu podstawy odmowy przyznania prawa własności czasowej, to jednak mógł ją stanowić wskazany plan. Organ nadzoru uznał również, że nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntu przez inny podmiot nie wywołało nieodwracalnego skutku prawnego.