Wyrok SN z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. II UK 198/12

Obowiązek opłacenia składek z tytułu zatrudnienia może wystąpić także po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli uzyskany przychód pozostaje z nim w związku.

Teza od Redakcja

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Romualda Spyt (przewodniczący)

SSN Bogusław Cudowski

SSA Magdalena Tymińska (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Z. z udziałem zainteresowanej D. L. o zwrot składek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 lutego 2013 r., skargi kasacyjnej zainteresowanej D. L. od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 25 stycznia 2012 r.,

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 13 czerwca 2011 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w P. oddalił odwołanie Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 29 marca 2010 r. odmawiającej temu płatnikowi zwrotu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za ubezpieczoną D. L. za okres od 1 lipca 2005 r. do 31 grudnia 2009 r., w łącznej kwocie 49.115,20 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, że D. L. była zatrudniona jako radca prawny w Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. od 1 stycznia 1999 r. do 30 czerwca 2005 r. (do nabycia prawa do emerytury). W czasie zatrudnienia ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie za pracę oraz dodatkowe wynagrodzenia za zastępstwa procesowe w oparciu o przepisy ustawy o radcach prawnych. Przychody uzyskiwane przez wnioskodawczynię w czasie zatrudnienia w latach 1999-2005 przekraczały roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o czym każdorazowo Zakład Ubezpieczeń Społecznych informował płatnika składek i zobowiązywał do korygowania dokumentów rozliczeniowych w tym zakresie. Od 1 lipca 2005 r. do 31 grudnia 2009 r. D. L. wypłacano sukcesywnie dalsze należności z tytułu zastępstwa procesowego. Roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w latach 2005-2009 odpowiadającą trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, stanowiły kwoty: 72.690 zł w 2005 r., 73.560 zł w 2006 r., 78.480 zł w 2007 r., 85.290 zł w 2008 r., 95.790 zł w 2009 r. W 2005 r. przychód D. L. przekroczył kwotę graniczną dla podstawy wymiaru składki za ten rok w miesiącu lipcu i od wynagrodzeń wypłaconych jej po tym terminie nie odprowadzono składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. W latach 2006-2009 przychody D. L. nie przekroczyły górnej granicy podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za dany rok, a zatem odprowadzono składki emerytalne i rentowe oraz zdrowotne od wszystkich osiągniętych przez nią przychodów, które wyniosły: w 2006 r. - 47.872 zł, w 2007 r. - 53.464,29 zł, w 2008 r. - 19.760,80 zł. W 2009 r. przychód D. L. również nie przekroczył górnej granicy podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za ten rok, a zatem odprowadzono składki emerytalne i rentowe oraz zdrowotne od wszystkich osiągniętych przez nią przychodów. D. L. wystąpiła do organu rentowego o zwrot na jej rzecz kwoty 5.373 zł wpłaconej do ZUS przez płatnika Spółdzielnię Mieszkaniową tytułem składek na ubezpieczenia społeczne za okres od lipca 2005 r. do maja 2006 r., a nadto o zaprzestanie pobierania dalszych składek na ubezpieczenia społeczne od wypłat stanowiących podstawę ich wymiaru. Decyzją z dnia 21 sierpnia 2006 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonej zwrotu w/w kwoty i zaprzestania pobierania dalszych składek. Sąd Okręgowy w Z. wyrokiem z dnia 23 maja 2007 r. odwołanie ubezpieczonej do powyższej decyzji oddalił, a jej wniosek o zaliczenie okresu pobierania składek od dnia 1 lipca 2005 r. do podstawy wymiaru emerytury oraz zwrot nadpłaty składek na ubezpieczenia społeczne za 2006 r. przekazał organowi rentowemu do rozpoznania. Wskutek apelacji ubezpieczonej Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 14 maja 2008 r.(III Aua 735/07) uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Z. do ponownego rozpoznania, wskazując, że w sprawie w charakterze zainteresowanego powinien występować płatnik składek Spółdzielnie Mieszkaniowa. Decyzją z dnia 3 kwietnia 2008 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej uwzględnienia do stażu pracy okresu po ustaniu zatrudnienia od 2005 r. do 2007 r., gdyż okres ten nie jest okresem składkowym, ani nieskładkowym w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sprawę z odwołania D. L. od w/w decyzji (sygn. IX U 1241/08) połączono do wspólnego rozpoznania z toczącą się po uchyleniu wyroku z dnia 23 maja 2007 r. przez Sąd Apelacyjny, sprawą z odwołania od decyzji z dnia 21 sierpnia 2006 r. (sygn. akt IX U 997/08). Sąd Okręgowy w sprawie akt IX U 997/08 wyrokiem zmienił decyzję z dnia 3 kwietnia 2008 r., doliczając D. L. okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne po dniu 1 lipca 2005 r. z tytułu wynagrodzeń dodatkowych uzyskanych przez nią w związku z wykonywaniem zawodu radcy prawnego przed przejściem na emeryturę, do okresów składkowych (pkt 1) oraz oddalił jej odwołanie od decyzji z dnia 21 sierpnia 2006 r. (pkt 2). Wyrokiem z dnia 12 listopada 2009 r. (III AUa 764/09) Sąd Apelacyjny, uwzględniając apelację organu rentowego, zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i oddalił odwołanie. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko organu rentowego, że pracodawca był obowiązany opłacać składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu wynagrodzeń wypłacanych po ustaniu stosunku pracy a wypracowanych w trakcie jego wykonywania. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej ubezpieczonej od powyższego wyroku.