Wyrok SN z dnia 6 grudnia 2013 r., sygn. I CSK 101/13

1. Skutkiem wydzielenia z nieruchomości w postępowaniu wszczętym na wniosek jej właściciela takiej części (działki), która przeznaczona będzie pod drogę publiczną, jest przejście własności tej wydzielonej części nieruchomości na własność osoby prawnej, na gruntach której - w myśl art. 2 ust. 1 i art. 2a u.d.p. - może być urządzona droga publiczna o określonym statusie. Dokonany w ten sposób podział prowadzi zatem do powstania nowej nieruchomości, dla której musi być założona księga wieczysta lub która musi być wpisana do księgi wieczystej prowadzonej już dla nieruchomości powiększonej o wydzieloną drogę. Podstawą wpisu prawa jest w tym przypadku ostateczna decyzja zatwierdzająca podział (art. 98 ust. 2 u.g.n.).

2. Art. 98 ust. 1 zdanie drugie u.g.n. przewiduje odpowiednie zastosowanie art. 98 ust. 1 zdanie pierwsze u.g.n. do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego. Uregulowanie to potwierdza, że inicjatorem postępowania o podział nieruchomości prowadzącego do wydzielenia z niej gruntu przeznaczonego pod drogi publiczne może być też jej użytkownik wieczysty. Tego rodzaju podział z samego założenia dotyczy gruntów, na których może istnieć prawo użytkowania wieczystego, a zatem gruntów Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Art. 98 ust. 1 zdanie drugie u.g.n. reguluje też skutki podziału nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, z której wydzielono grunty pod drogi publiczne. Z przepisu tego wynika, że z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne, wygasa prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne. Uregulowanie to dotyczy relacji między właścicielem oddanej w użytkowanie wieczyste nieruchomości, z której wydzielono grunty pod drogi publiczne, a jej użytkownikiem wieczystym.

3. Opłata roczna za użytkowanie wieczyste może być pobierana od osoby, która ma status użytkownika wieczystego (art. 238 k.c.). Prawo to niewątpliwie powstaje z chwilą jego ujawnienia w księdze wieczystej. Obowiązek świadczenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste istnieje w okresie po powstaniu tego prawa do czasu jego wygaśnięcia.