Uchwała SN z dnia 15 maja 2013 r., sygn. III CZP 20/13

Zwolnienie od kosztów sądowych udzielone wierzycielowi w postępowaniu egzekucyjnym obejmuje opłatę stałą przewidzianą w art. 49a ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.). Opłata ta obciąża tymczasowo Skarb Państwa - sąd rejonowy, przy którym działa komornik.

Teza urzędowa

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący, sprawozdawca).

SSN Jan Górowski

SSN Anna Owczarek.

w sprawie egzekucyjnej ze skargi Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w S. przy uczestnictwie wierzycielki U. J. i dłużnika G. S. na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w S. A. O. w sprawie (...) w postaci postanowienia z dnia 12 lipca 2012 r. w przedmiocie obciążenia Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w S. opłatą stałą w egzekucji świadczeń niepieniężnych w sytuacji, gdy wierzyciel korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 15 maja 2013 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 10 stycznia 2013 r.,

1. "Czy zwolnienie od kosztów sądowych udzielone stronie w postępowaniu rozpoznawczym z mocy art. 771 k.p.c. rozciąga się także na opłatę stałą należną od wierzyciela z tytułu wszczęcia egzekucji świadczeń niepieniężnych o jakiej mowa w art. 49a ust. 1 u.k.s.e.;

2. jeżeli tak, to jaki podmiot jest zobowiązany do tymczasowego poniesienia tej opłaty w miejsce zwolnionego od niej wierzyciela?"

podjął uchwałę:

Zwolnienie od kosztów sądowych udzielone wierzycielowi w postępowaniu egzekucyjnym obejmuje opłatę stałą przewidzianą w art. 49a ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 z późn. zm.). Opłata ta obciąża tymczasowo Skarb Państwa - sąd rejonowy, przy którym działa komornik.

Uzasadnienie

W postępowaniu egzekucyjnym wszczętym przez wierzycielkę U. J. przeciwko dłużnikowi - G. S. w celu opróżnienia lokalu mieszkalnego Sąd Rejonowy w S. postanowieniem z dnia 22 marca 2012 r. uchylił czynność komornika polegającą na wezwaniu wierzycielki do usunięcia braków wniosku m.in. przez jego opłacenie, ustalił opłatę egzekucyjną na kwotę 1.129,06 zł oraz zwolnił wierzycielkę od ponoszenia kosztów w postępowaniu egzekucyjnym. W związku z tym komornik wystąpił do Prezesa Sądu, przy którym działa (Sądu Rejonowego w S.) o wyłożenie za wierzycielkę ustalonej w postanowieniu opłaty stałej za opróżnienie pomieszczenia oraz 113 zł tytułem wydatków. Ponieważ Prezes odmówił, komornik zwrócił wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Na skutek skargi wierzyciela Sąd Rejonowy uchylił zarządzenie o zwrocie wniosku i polecił komornikowi wydanie postanowienia obciążającego Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w S. opłatą stałą w kwocie 1.129,06 zł. Komornik wykonał polecenie postanowieniem z dnia 12 lipca 2012 r. Postanowienie to zaskarżył obciążony kosztami Sąd Rejonowy. Sąd egzekucyjny oddalił jego skargę. Przyjął, że zwolnienie od kosztów sądowych rozciąga się także na opłatę stałą przewidzianą w art. 49a ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 z późn. zm., dalej powoływanej jako "u.k.s.e."), zaś kwestię ponoszenia kosztów (opłaty) za stronę zwolnioną od nich rozstrzygnąć należy stosując analogię do przepisu art. 40 ust. 3 u. k.s.e. w zw. z art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594), co oznacza, że wyłożyć je powinien Skarb Państwa ze pośrednictwem sądu rejonowego przy którym działa komornik. W innym wypadku komornik byłby pozbawiony możliwości pobrania opłaty od dłużnika, przepisy nie pozwalają bowiem komornikowi ustalić ani ściągnąć kosztów, których wierzyciel nie poniósł w toku egzekucji świadczenia niepieniężnego. Nieotrzymanie przez komornika należnej mu opłaty naruszałoby jego prawo do wynagrodzenia, którą to możliwość Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 2 czerwca 1999 r. (K 34/98, OTK ZU 1999/5/94) uznał za niedopuszczalną.