Postanowienie SN z dnia 26 października 2011 r., sygn. I KZP 14/11

W razie złożenia rzeczy na postawie art. 231 § 1 k.p.k. do depozytu sądowego, koszty przechowania i utrzymania rzeczy w należytym stanie, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o likwidacji niepodjętych depozytów (Dz. U. Nr 208, poz. 1537 ze zm.) ponosi ta jednostka sektora finansów publicznych (prokuratura albo sąd), która wydała orzeczenie w tym przedmiocie (do czasu uiszczenia ich przez uprawnionego do odbioru rzeczy - art. 8 ust. 2 tej ustawy).  

 

Sąd Najwyższy - Izba Karna w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SN Przemysław Kalinowski 

Sędziowie SN: Krzysztof Cesarz (sprawozdawca), Józef Dołhy

Protokolant: Ewa Sokołowska 

przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej - Beaty Mik

w sprawie z zażaleń Komendanta Wojewódzkiego Policji w Łodzi na postanowienia prokuratora Prokuratury Rejonowej Łódź - Bałuty z dnia 1 czerwca 2011 r. i 10 czerwca 2011 r., sygn. akt 2 Ds. 1983/10, o odmowie poniesienia przez prokuraturę kosztów,

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 26 października 2011 r., przekazanego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2011 r., sygn. akt V Kp 647/11, zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy: 

„Czy ťskładnicaŤ, o której mowa w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym, to tylko miejsce przechowywania przedmiotów o niedużej objętości (np. biuro podawcze czy pomieszczenie dla dowodów rzeczowych), czy też każde miejsce przechowywania przedmiotów, niezależnie od ich wielkości (np. biuro podawcze, pomieszczenie dla dowodów rzeczowych, magazyn, parking depozytowy Komisariatu bądź Komendy Policji)?”

3. Art. 231 § 1 k.p.k., na podstawie którego prokurator złożył samochód do depozytu sądowego, stanowi, że przepisy o likwidacji depozytów i nieodebranych rzeczy stosuje się odpowiednio. Obecnie przepisy te zawarte są w ustawie z dnia 18 października 2006 r. o likwidacji niepodjętych depozytów (Dz. U. Nr 208, poz. 1537 ze zm. - dalej u.l.n.d.). Ustawa dotyczy depozytów znajdujących się w dyspozycji jednostek sektora finansów publicznych (art. 1). Jednostkami tymi są m.in. organy ochrony prawa, a więc prokuratury (zob. art. 2 ust. 2 tej ustawy w zw. z art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych - Dz. U. Nr 157, poz. 1240, w zw. z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze) i sądy. W myśl definicji legalnej, zamieszczonej w ustawie o likwidacji niepodjętych depozytów, są nimi m.in. rzeczy zatrzymane, co do których zapadło prawomocne orzeczenie o złożeniu do depozytu sądowego (art. 2 ust. 1 lit. b). Ustawa ta wielokrotnie posługuje się pojęciem „przechowujący depozyt”. Z jej treści, a zwłaszcza z art. 1, art. 7 ust. 2 i art. 9 ust. 1 wynika, że przechowującym depozyt jest prokurator, jeżeli to on złożył rzecz do depozytu sądowego, albo sąd, gdy o tym orzekł. Przechowującym depozyt nie jest więc przechowawca w rozumieniu art. 835 k.c. „Przechowującego depozyt” nie należy również utożsamiać z  „uprawnionym podmiotem przechowującym”, o którym mowa w § 3 ust. 3 rozporządzenia. Skoro przechowującym depozyt jest ten, kto złożył rzecz do depozytu sądowego, to na tym podmiocie (prokuraturze albo sądzie) ciąży obowiązek pokrywania kosztów przechowania depozytu i utrzymania go w należytym stanie, wyszczególnionych w art. 8 ust. 1 u.l.n.d. Uprawniony podmiot przechowujący, wskazany w § 3 ust. 3 rozporządzenia, nie będzie się mógł ubiegać o zwrot wydatków na podstawie tego przepisu po prawomocnym umorzeniu postępowania przygotowawczego, bowiem rozporządzenie to, jak wynika z jego tytułu, dotyczy wydatków Skarbu Państwa wyłącznie w postępowaniu karnym. Podmiot ten (tu KWP) może jednak żądać zwrotu dalej ponoszonych kosztów od prokuratora na podstawie art. 8 ust. 3 u.l.n.d., skoro w myśl art. 231 § 1 zd. drugie k.p.k., przepisy tej ustawy (u.l.n.d.) stosuje się odpowiednio po złożeniu rzeczy do depozytu sądowego. Koszty te będą miały charakter publicznoprawny, co wyklucza dochodzenie ich przed sądem cywilnym (użycia „odpowiednich instrumentów prawa cywilnego”, jak sugeruje się we wniosku prokuratora Prokuratury Generalnej - zob. przedmiot regulacji Kodeksu cywilnego i podmioty stosunków cywilnoprawnych, w tym umowy przechowania - art. 1 k.c. w zw. z art. 331 § 1 k.c. a także uchwała SN z dnia 9 lutego 2007 r., III CZP 161/06, OSNC 2008, z. 1, poz. 4, wyrok SN z dnia 3 października 2007 r., IV CSK 159/07-Lex nr 619643).