Wyrok SN z dnia 4 listopada 2010 r., sygn. III SK 21/10

Na przedsiębiorstwo energetyczne nie można nałożyć kary pieniężnej, jeżeli naruszenie obowiązków wynikających z Prawa energetycznego nie jest rezultatem jego zachowania (działania lub zaniechania), lecz niezależnych od niego, pozostających poza jego kontrolą okoliczności o charakterze zewnętrznym, uniemożliwiających nie tyle przypisanie przedsiębiorstwu energetycznemu winy umyślnej lub nieumyślnej, co nie pozwalających na zbudowanie rozsądnego łańcucha przyczynowo-skutkowego między zachowaniem przedsiębiorstwa energetycznego, a stwierdzeniem stanu odpowiadającego hipotezie normy sankcjonowanej karą pieniężną z art. 56 ust. 1 pkt 2 Prawa energetycznego. Zastosowanie art. 56 ust. 1 pkt 2 Prawa energetycznego w takiej sytuacji prowadziłoby do naruszenia konstytucyjnego wymogu proporcjonalności ograniczeń wolności gospodarczej.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)

SSN Halina Kiryło

SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa P. "D." Spółki Akcyjnej w N. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki o nałożenie kary pieniężnej, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 listopada 2010 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 28 października 2009 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w W. do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 10 lipca 2008 r. nałożył na P. S.A. (powódka) karę pieniężną w wysokości 0,0103% przychodu z działalności koncesjonowanej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, osiągniętego w 2007 r., z tytułu naruszenia obowiązku utrzymywania zapasów paliw w ilości zapewniającej utrzymanie ciągłości dostaw energii elektrycznej i ciepła do odbiorców, określonej zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego 2003 r. w sprawie zapasów paliw w przedsiębiorstwach energetycznych (Dz.U. z 2003 r., Nr 39, poz. 338, dalej jako rozporządzenie). Ujawniony w toku postępowania niedobór w stosunku do poziomu wymaganego przez przedmiotowe rozporządzenie wyniósł, według stanu na dzień 30 listopada 2007 r., 34 683 Mg węgla kamiennego w E., a na dzień 31 grudnia 2007 r. 117 587 Mg węgla kamiennego w E. oraz 8 297 Mg węgla kamiennego w E., co stanowiło odpowiednio 8,4%, 57,1% oraz 19,3% wymaganego poziomu zapasów. Prezes Urzędu ustalił, że brak zapasów węgla na wymaganym poziomie był efektem niewywiązywania się kopalni z umów zawartych z powódką oraz trudności transportowych; powódka podjęła działania w celu interwencyjnego zakupu brakujących ilości węgla u dostawców krajowych oraz próbę importu węgla. Prezes Urzędu uwzględnił, że stan zapasów na dzień 30 września 2007 r. oraz 31 października 2007 r. znacznie przewyższał wymagany rozporządzeniem poziom. Prezes Urzędu podkreślił, że brak zapasów paliwa może być - w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej - przyczyną zagrożenia stanu zdrowia lub życia odbiorców, szczególnie w okresie jesienno zimowym, co świadczy o znacznym stopniu szkodliwości nieutrzymywania zapasów paliw w odpowiedniej wysokości.