Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 7 grudnia 2010 r., sygn. III CZP 86/10

Sąd Najwyższy w składzie: Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący) SSN Jacek Gudowski SSN Henryk Pietrzkowski SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz SSN Tadeusz Wiśniewski SSN Dariusz Zawistowski

w sprawie z zażalenia Gminy K. na odmowę dokonania czynności notarialnej przy uczestnictwie Krzysztofa S. na skutek skargi kasacyjnej notariusza Pawła C. od wyroku Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 18 lutego 2009 r., po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 7 grudnia 2010 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Piotra Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 25 marca 2010 r., sygn. akt I CSK 412/09

"Czy sąd okręgowy, rozpoznając zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej, orzeka jako sąd odwoławczy, czy też jako sąd pierwszej instancji?"

podjął uchwałę:

Sąd okręgowy, rozpoznając zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej, orzeka jako sąd drugiej instancji.

Uzasadnienie

Przedstawione zagadnienie powstało przy rozpoznaniu skargi kasacyjnej notariusza Pawła C. na postanowienie Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 18 lutego 2009 r. Postępowanie sądowe zainicjowała Gmina K., która złożyła do Sądu Okręgowego w W. zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej. Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 6 czerwca 2006 r., w składzie trzech sędziów zawodowych, działając jako sąd drugiej instancji, oddalił to zażalenie. Gmina wniosła od tego postanowienia apelację, a jednocześnie - skargę kasacyjną. Sąd Okręgowy odrzucił apelację, wskazując, że apelacja nie przysługuje od orzeczenia sądu drugiej instancji, a taki charakter miało postanowienie z dnia 6 czerwca 2006 r. Zażalenie na postanowienie o odrzuceniu apelacji Sąd Najwyższy odrzucił postanowieniem z dnia 8 lutego 2007 r., wyjaśniając, że zażalenie zostało skierowane niewłaściwie, ponieważ środki odwoławcze od tego rodzaju rozstrzygnięć sądu okręgowego rozpoznaje sąd apelacyjny, a nie Sąd Najwyższy. Niezależnie od tego wyraził pogląd, że w obowiązującym stanie prawnym postępowanie, o którym mowa w art. 83 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (jedn. tekst Dz. U. z 2008 r., Nr 189, poz. 1158 ze zm. dalej: "Pr. not.") jest postępowaniem przed sądem okręgowym jako sądem pierwszej instancji. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 22 marca 2007 r. odrzucił również skargę kasacyjną podzielając tym samym stanowisko wyrażone w postanowieniu z dnia 8 lutego 2007 r. o odrzuceniu zażalenia. Postanowienie o odrzuceniu apelacji zostało następnie uchylone przez Sąd Okręgowy, a Sąd Apelacyjny w W. na skutek tej apelacji uchylił merytoryczne postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 6 czerwca 2006 r., zniósł postępowanie przed tym Sądem w całości i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania uznając, że postępowanie przed Sądem Okręgowym było dotknięte nieważnością ze względu na sprzeczność składu orzekającego (trzech sędziów zawodowych) z przepisem prawa (art. 47 § 1 k.p.c.), nakazującym rozpoznanie sprawy w pierwszej instancji w składzie jednego sędziego. Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z 2 lipca 2008 r. ponownie oddalił zażalenie Gminy.