Wyrok SN z dnia 13 stycznia 2009 r., sygn. I PK 133/08

Nieusuwalna (bezsukcesyjna) następcza utrata przez stronę zdolności sądowej, która z uwagi na art. 180 § 1 pkt 2 k.p.c. nie pozwala na podjęcie za­wieszonego postępowania, stanowi podstawę umorzenia przez sąd drugiej in­stancji postępowania w oparciu o art. 182 § 1 zdanie drugie k.p.c., ze skutkiem wynikającym z art. 182 § 3 k.p.c.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera, Romualda Spyt (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 stycznia 2009 r. sprawy z powództwa Jerzego S. przeciwko Spółdzielni Pracy „O." w C. o wy­nagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, na skutek skargi kasacyjnej powoda od postanowienia Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie z dnia 8 kwietnia 2008 r. [...]

uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie do ponownego roz­poznania w innym składzie oraz do orzeczenia o kosztach postępowania kasacyj­nego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie, w sprawie z powództwa Jerzego S. przeciwko Spółdzielni Pracy „O." w C. o wynagro­dzenie za czas pozostawania bez pracy, postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2008 r., wydanym na posiedzeniu niejawnym, uchylił wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie z dnia 30 października 2002 r. w pkt 2 i umorzył postępowanie co do roszczenia powoda o wynagrodzenie za czas pozosta­wania bez pracy.

W pisemnych motywach rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał, że powyż­szym wyrokiem Sąd Rejonowy przywrócił powoda do pracy w pozwanej Spółdzielni na poprzednie warunki pracy i płacy oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 21.114,20 zł oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Pozwana zaskar­żyła wyrok apelacją. Postanowieniem z dnia 5 marca 2004 r. Sąd Okręgowy zawiesił postępowanie apelacyjne w części dotyczącej roszczenia o wynagrodzenie za pracę w związku z ogłoszeniem przez Sąd Rejonowy w Częstochowie w dniu 18 grudnia 2003 r. upadłości pozwanej Spółdzielni. Postępowanie upadłościowe zakończone zostało postanowieniem z dnia 28 maja 2007 r, które uprawomocniło się w dniu 18 sierpnia 2007 r. W dniu 1 grudnia 2007 r. pozwana została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego. W ocenie Sądu Okręgowego w zaistniałej sytuacji, w związku z utratą przez pozwaną Spółdzielnię zdolności sądowej, konieczne stało się umorzenie całego postępowania na podstawie art. 182 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd przyjął przy tym, że dopuszczalne jest uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji postanowieniem, uznając, że kwestia ta została przesądzona przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 października 1999 r, III CKN 693/98 (OSNC 2000 nr 4, poz. 73) i posiłkując się argumentacją zawartą w uzasadnieniu tego postanowienia. Sąd Okręgowy wskazał, że nie istnieje ogólny następca prawny pozwanej Spółdziel­ni, zatem nie ma podstaw, aby podjąć zawieszone postępowanie w oparciu o przepis art. 180 § 1 pkt 2 k.p.c. Wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego powoduje utratę zdolności sądowej, a przy braku ogólnego następcy prawnego pozwanej nie­dopuszczalne jest wyrokowanie w niniejszej sprawie. Bezsukcesyjna utrata zdolności sądowej powoduje konieczność umorzenia całego postępowania, ponieważ ograni­czenie umorzenia jedynie do postępowania apelacyjnego powodowałoby uprawo­mocnienie zaskarżonego apelacją orzeczenia Sądu pierwszej instancji, kwestiono­wanego przez pozwaną. Z tych przyczyn Sąd Okręgowy na podstawie art. 182 § 1 k.p.c. w związku z art. 183 k.p.c. i art. 386 § 3 k.p.c. orzekł zgodnie z przywołaną na wstępie treścią sentencji.