Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 17 lutego 2009 r., sygn. III CZP 117/08

Sąd Najwyższy w składzie :

Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący)

SSN Helena Ciepła, Antoni Górski, Jacek Gudowski, Iwona Koper (sprawozdawca), Grzegorz Misiurek,Lech Walentynowicz

na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 17 lutego 2009 r.,

przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego,

po rozstrzygnięciu zagadnienia prawnego przedstawionego

przez Rzecznika Praw Obywatelskich

we wniosku z dnia 30 września 2008 r., RPO-577529-IV/07/AG,:

„1. Czy przewidziany art. 169 § 1 k.p.c. termin do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej podlega przywróceniu?

2. Czy przyczyna uchybienia terminowi do wniesienia skargi kasacyjnej przez pełnomocnika ustanowionego przez sąd ustaje w dniu, w którym dowiedział się on o wyznaczeniu go pełnomocnikiem?”

podjął uchwałę:

1. Przyczyna uchybienia terminowi do wniesienia skargi kasacyjnej przez pełnomocnika ustanowionego przez sąd ustaje w czasie, w którym ma on możliwość jej wniesienia, nie później jednak niż z upływem dwóch miesięcy od dnia zawiadomienia go o ustanowieniu pełnomocnikiem.

2. Odmawia podjęcia uchwały w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie

Rzecznik Praw Obywatelskich, działając na podstawie art. 60 § 2 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.) w zw. z art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (jedn. tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147), wystąpił z wnioskiem o rozstrzygnięcie ujawniających się w orzecznictwie Sądu Najwyższego rozbieżności dotyczących wykładni art. 169 § 1 k.p.c.

Wskazał, że w doktrynie jednolicie prezentowany jest pogląd dopuszczający prawną możliwość przywrócenia tygodniowego terminu do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej, podczas gdy w orzecznictwie Sądu Najwyższego zarysowały się w tej kwestii przeciwstawne kierunki interpretacyjne. Zdaniem Rzecznika, istnieją ważne argumenty przemawiające za każdym z tych kierunków. Opowiedzenie się za jednym z nich powinno być zdeterminowane możliwością właściwej realizacji w konkretnych stanach faktycznych tych wartości porządku prawnego, którym ma służyć instytucja przywrócenia terminu w postępowaniu cywilnym. Prawne usankcjonowanie przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej ma charakter służebny wobec wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji prawa do sądu. Zanegowanie prawnej możliwości przywrócenia terminu do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu jest więc dopuszczalne jedynie wówczas, gdy wszystkie możliwe stany faktyczne zasługujące, w świetle wartości konstytucyjnych na ochronę, zostaną objęte realną możliwością zastosowania instytucji przywrócenia terminu. W ocenie Rzecznika, przy uznaniu zasadności tezy o braku możliwości przywrócenia terminu do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania danej czynności procesowej, większego znaczenia nabiera kwestia prawidłowej interpretacji przesłanki ustania przyczyny uchybiania terminowi zawartej w art. 169 § 1 k.p.c. W takiej sytuacji jako początek tygodniowego terminu może być traktowane, w zakresie konkretnych stanów faktycznych, ustanie ostatniej przyczyny zaistniałej przed wystąpieniem z wnioskiem o przywrócenie terminu.