Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 5 czerwca 2008 r., sygn. III CZP 142/07

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący), SSN Teresa Flemming-Kulesza, SSN Jacek Gudowski, SSN Henryk Pietrzkowski (sprawozdawca, uzasadnienie), SSN Romualda Spyt, SSN Tadeusz Wiśniewski, SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)

na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 5 czerwca 2008 r.,

przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego,

po rozstrzygnięciu zagadnienia prawnego przedstawionego

przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

we wniosku z dnia 23 listopada 2007 r., BSA I - 4110 - 6/07,:

"1. Czy zwolnienie od kosztów sądowych udzielone stronie w postępowaniu rozpoznawczym obejmuje także postępowanie wszczęte wniesieniem skargi kasacyjnej?

2. Czy pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do wniesienia skargi kasacyjnej oraz występowania w postępowaniu wszczętym jej wniesieniem (art. 91 k.p.c.)?"

podjął uchwałę:

1. Zwolnienie strony od kosztów sądowych w sprawie, przyznane w postępowaniu przed sądem powszechnym, nie obejmuje postępowania kasacyjnego.

2. Pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje z samego prawa umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej i udziału w postępowaniu kasacyjnym

i nadał jej moc zasady prawnej.

Uzasadnienie

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, przedstawiając do rozstrzygnięcia przytoczone na wstępie zagadnienie prawne, wskazał na rozbieżności w orzecznictwie i niejednolitość praktyki sądowej, a także różnicę poglądów prezentowanych w piśmiennictwie (art. 60 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym, Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.).

Za poglądem, że zwolnienie od kosztów sądowych udzielone w toku postępowania przed sądem pierwszej lub drugiej instancji rozciąga się także na postępowanie wywołane skargą kasacyjną, przemawia - zdaniem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego - teza, iż choć postępowanie kasacyjne stanowi szczególny „tryb” kontroli prawomocnego orzeczenia, to jednak toczy się w sprawie, w której udzielono zwolnienia od kosztów; świadczy o tym tożsamość przedmiotu i stron postępowania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2007 r., III CZ 49/07, nie publ.). Ponadto, skoro zwolnienie od kosztów sądowych rozciąga się także na postępowanie egzekucyjne (art. 771 k.p.c.), należy uznać, że zwolnieniem tym objęte jest całe postępowanie rozpoznawcze, a zatem także postępowanie kasacyjne, które również ma taki charakter. Pogląd ten harmonizuje z zawartą w art. 91 k.p.c. regulacją dotyczącą pełnomocnictwa procesowego, które z mocy samego prawa obejmuje umocowanie do czynności procesowych wykraczających poza tok instancji w sprawie, w tym - choć nie zostało to wyraźnie wysłowione - do wniesienia skargi kasacyjnej i jej popierania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2007 r., III CZ 52/07, nie publ.).