Wyrok SN z dnia 8 lutego 2007 r. sygn. III KK 281/06

Dokonanie przez Sąd odwoławczy ustaleń faktycznych odmiennych od poczynionych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, uzasadnione będzie tylko wtedy, gdy zebrane dowody mają jednoznaczną wymowę, a ocena ich przez Sąd a quo jest oczywiście błędna.

Z uzasadnienia

W doktrynie i orzecznictwie od dawna ugruntowany jest pogląd, że w przypadku, gdy sąd odwoławczy orzeka odmiennie co do istoty sprawy, powinien podobnie jak Sąd I instancji, szczegółowo wskazać, które fakty uznał za udowodnione, na jakich w tym mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał za wiarygodne dowodów przeciwnych. Uzasadnienie wydanego przez sąd odwoławczy orzeczenia zmieniającego orzeczenie sądu I instancji winno zatem zawierać szczegółowe wskazanie przesłanek jego wydania przez wyczerpujące i wnikliwe odniesienie się do wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie, mających znaczenie dla jej rozstrzygnięcia. Konieczność zachowania wspomnianej wyżej wnikliwości w ocenie materiału dowodowego dokonywanej przez sąd odwoławczy wynika z tego, że sędziowie orzekający w drugiej instancji nie stykają się bezpośrednio z dowodami, przez to mają ograniczoną możliwość ich oceny. Należy przy tym podnieść, iż wprawdzie przepis art. 424 k.p.k. adresowany jest do Sądu I instancji, nie zaś do sądu odwoławczego, to jednak w sytuacji, gdy ten dokonuje odmiennych ustaleń faktycznych, uzasadnienie jego orzeczenia odpowiadać musi nie tylko wymaganiom przewidzianym w art. 457 § 2 k.p.k., ale także wymaganiom przewidzianym w art. 424 k.p.k., jako że orzeczenie sądu drugiej instancji jest wówczas, ze swej istoty, niejako orzeczeniem pierwszoinstancyjnym. Ponadto wprowadzenie do materiału dowodowego nowych ustaleń w postępowaniu odwoławczym wymaga wykazania błędu w rozumowaniu sądu I instancji, będącego podstawą ustaleń odmiennych. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy m.in. w orzeczeniach: /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2002 r. II KKN 316/01 niepublik., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2002 r., sygn. akt II KKN 399/00 niepublik., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2003 r., IV KK 221/02 niepublik., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2002 r., IV KKN 233/99 niepublik., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 października 2002 r., V KKN 164/01 niepublik./.