Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 3 kwietnia 2007 r., sygn. III CZP 137/06

Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący)

Sędzia SN Jacek Gudowski

Sędzia SN Antoni Górski

Sędzia SN Henryk Pietrzkowski

Sędzia SN Marek Sychowicz

Sędzia SN Lech Walentynowicz (sprawozdawca)

Sędzia SN Tadeusz Wiśniewski

Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 3 kwietnia 2007 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego, po rozstrzygnięciu zagadnienia prawnego przedstawionego przez Rzecznika Praw Obywatelskich we wniosku z dnia 3 listopada 2006 r.:

„Czy sąd drugiej instancji, który oddala apelację od orzeczenia sądu pierwszej instancji, jest sądem orzekającym co do istoty sprawy w rozumieniu art. 405 zdanie drugie k.p.c., a zatem - czy jest on właściwy do rozpoznania skargi o wznowienie postępowania opartej na podstawach innych niż określone w art. 401 oraz art. 401¹ k.p.c.?”

podjął uchwałę:

Sąd drugiej instancji, który oddalił apelację, jest sądem orzekającym ostatnio co do istoty sprawy w rozumieniu art. 405 zdanie drugie k.p.c., właściwym do wznowienia postępowania na podstawach określonych w art. 403 k.p.c.

Uzasadnienie

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł - na podstawie art. 60 § 2 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.) w związku z art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2001 r., Nr 14, poz. 147) - o rozstrzygnięcie przedstawionego zagadnienia prawnego, wskazując na występujące w judykaturze i doktrynie rozbieżności interpretacyjne.

Rzecznik podkreślił, że sformułowanie „sąd, który ostatnio orzekał co do istoty sprawy” już pod rządem art. 447 zdanie drugie kodeksu postępowania cywilnego z 1930 r. (jedn. tekst: Dz.U. z 1932 r. Nr 112, poz. 934 ze zm. - dalej: „d.k.p.c.”) budziło wątpliwości, które zaktualizowały się po przywróceniu trójinstancyjnego modelu postępowania cywilnego w 1996 r., ponieważ art. 405 k.p.c. w sposób wierny powtórzył treść art. 447 d.k.p.c. Na tym tle zarysowały się w orzecznictwie i doktrynie dwa odmienne poglądy. Według jednego, orzeczenie oddalające apelację ma charakter orzeczenia co do istoty sprawy (art. 405 zdanie drugie k.p.c.), dlatego właściwym do wznowienia postępowania z przyczyn restytucyjnych jest w omawianej sytuacji sąd drugiej instancji. Wyróżnikiem drugiego poglądu jest natomiast zaliczenie do orzeczeń co do istoty sprawy tylko orzeczeń reformatoryjnych sądu drugiej instancji (art. 386 § 1 k.p.c.).