Wyrok SN z dnia 24 maja 2006 r. sygn. II KK 337/05

Z uzasadnienia

(...) słusznie podnosi skarżący, iż wysokość zadośćuczynienia nie może być uzależniona od sytuacji Skarbu Państwa jak i warunków finansowych wnioskodawcy. Szkodę wynikającą z niesłusznego skazania stanowi różnica między stanem majątkowym, jaki by istniał, gdyby skazanego nie pozbawiono wolności, a stanem rzeczywistym z chwili odzyskania wolności. Właśnie taka wykładnia jest zgodna z określeniem szkody zawartym w art. 361 § 2 k.c. i obejmuje damnum emergens i lucrum cesssans. Dla wykładni pojęcia „zadośćuczynienia”, o jakim mowa w art. 552 k.p.k. miarodajne są przepisy prawa cywilnego materialnego. Stosownie do art. 445 § 2 k.c. zadośćuczynienie winno być „odpowiednie”. Ustalenie, jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia”, z istoty należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. Przy ustalaniu „odpowiedniego” zadośćuczynienia sąd może posługiwać się posiłkowo kryteriami przewidzianymi do innych celów. Tak więc dopuszczalne może być ustalenie wysokości zadośćuczynienia za pozbawienie wolności przez odniesienie się do jego okresu i średniego wynagrodzenia z chwili orzekania (por. SN V KK 413/04, LEX nr 149653). Orzeczenie w przedmiocie zasądzenia odszkodowania w trybie art. 552 k.p.k., i to zarówno w zakresie poniesionej szkody, jak i wysokości kwoty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, opierać się może jedynie na czytelnych kryteriach zweryfikowanych przeprowadzonymi dowodami oraz powszechnie przyjętymi zasadami zakreślającymi granice subiektywnego odczucia krzywdy przez wnioskodawcę (oskarżonego żądającego odszkodowania). W każdym jednak razie stanowisko zajęte w tym przedmiocie przez sąd orzekający powinno być w sposób wyczerpujący uzasadnione, a tym samym − powinno umożliwić kontrolę instancyjną (SN II KRN 235/94, Inf. Praw. 1994, nr 11-12). Ocena rodzaju doznanej w związku ze skazaniem krzywdy i wysokość zadośćuczynienia za jej doznanie jest trudna do skonkretyzowania w formie pieniężnej. Należy jednak mieć na względzie całokształt okoliczności dotyczących zarzutu i skazania, rodzaju kary i szkody moralnej, możliwości i warunków życia wnioskodawcy w okresie skazania oraz inne skutki skazania (SN WZ 114/80, niepubl.). W ocenie wysokości zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę nie można kierować się jedynie długością pozbawionego podstaw prawnych czy też niesłusznego uwięzienia. Wszelkie zatem próby wyliczenia zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę przy pomocy przelicznika określonego w art. 33 § 3 k.k. czy innych podobnych równoważników są nietrafne (SN III KRN 99/93, Wokanda 1993, nr 11, s. 11). Odnosi się to wprost do zadośćuczynienia w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania (J. Grajewski, L.K. Paprzycki, S. Steinborn: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Tom II, Kraków 2006, s. 400).