Wyrok SN z dnia 5 października 2006 r., sygn. I UK 117/06

W szczególnej sytuacji faktycznej i prawnej, jaką stanowi przypadek ubiegania się przez małoletnie dzieci o rentę rodzinną po zmarłej matce, gdy jednocześnie ich ojciec pozbawiony jest wolności w związku z tymczasowym aresztowaniem, nie można art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emerytu­rach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) wykładać jedynie w oparciu o jego dosłowne brzmienie, bez uwzględnienia celu, jakiemu służy renta rodzinna, którym jest zapewnienie uprawnionym środków utrzymania już od dnia śmierci ubezpie­czonej.

Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera (sprawozdawca),

Sędziowie SN: Zbigniew Hajn, Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 października 2006 r. sprawy z odwołania Anny I. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B. o rentę rodzinną, na skutek skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 listopada 2005 r. [...]

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania ka­sacyjnego.

Uzasadnienie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w B. decyzją z 17 marca 2005 r., wydaną na podstawie art. 129 i 116 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm., zwanej dalej ustawą o emeryturach i rentach z FUS lub ustawą), przyznał rodzeństwu N. - małoletnim Agnieszce Sabrinie, Beacie Klaudii, Sławomirowi Adrianowi i Kolet Marion - prawo do renty rodzinnej po ich zmarłej matce Ewie N. wypłacanej do rąk Anny I., siostry zmarłej. Rentę rodzinną przyznano poczynając od 1 lutego 2005 r. - od pierwszego dnia miesiąca, w którym Anna I. jako opiekun prawny dzieci złożyła w organie rentowym wniosek (co nastąpiło 16 lutego 2005 r.).

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku wyro­kiem z 7 czerwca 2005 r. [...] oddalił odwołanie od tej decyzji, wniesione przez wnioskodawczynię Annę I., jako przedstawicielkę ustawową małoletnich dzieci uprawnio­nych do świadczeń, która domagała się przyznania renty rodzinnej jej siostrzeńcom od daty śmierci ich matki, tj. od 20 grudnia 2003 r., twierdząc, że renta rodzinna po­winna być wypłacona od dnia powstania prawa do tych świadczeń, a to nastąpiło w dniu śmierci Ewy N. Oddalając odwołanie Sąd pierwszej instancji powołał się na treść art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i stwierdził, że skoro wniosek o przyznanie renty rodzinnej złożono 16 lutego 2005 r., to prawidłowo organ rentowy przyznał świadczenie od 1 lutego 2005 r., czyli od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku. Wypłacenie renty rodzinnej od daty śmierci mogłoby nastąpić tylko w razie złożenia wniosku najpóźniej w następnym miesiącu po śmierci matki dzieci (czyli najpóźniej w styczniu 2004 r.).