Wyrok SN z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. I UK 59/05

Przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, usta­wowe domniemanie, że właściciel gruntów zaliczanych do użytków rolnych prowadzi działalność rolniczą, może być obalone odpowiednimi dowodami.

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca),

Sędziowie SN: Maria Tyszel, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2005 r. sprawy z odwołania Jadwigi P. i Józefa P. przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpiecze­nia Społecznego-Oddziałowi Regionalnemu w T.M. o zwrot nienależnego świadczenia, na skutek kasacji ubezpieczonych od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 listopada 2004 r. [...]

zmienił zaskarżony wyrok w jego punkcie 1 w ten sposób, że oddalił apelację.

Uzasadnienie

Decyzjami z dnia 6 lutego 2003 r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego-Oddział Regionalny w T.M. ustaliła, że w okresie od 30 września 1993 r. do 31 grudnia 2002 r. Jadwiga P. pobrała nienależne świadczenie w kwocie 40.433,10 zł, a Józef P. pobrał nienależne świadczenie w kwocie 37.788,71 zł, w związku z czym Jadwiga i Józef P. zostali zobowiązani do zwrotu 32.081,76 zł nienależnie pobranej emerytury rolniczej za okres trzech lat od stwierdzenia tej okoliczności, to jest od marca 2000 r. do 31 grudnia 2002 r.

Od powyższych decyzji odwołanie wnieśli Jadwiga i Józef P.

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2003 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim zmienił zaskarżone decyzje KRUS w ten sposób, iż uznał, że odwołujący się nie mają obowiązku zwrotu świadczeń po­branych w okresie od dnia 1 marca 2000 r. do dnia 31 grudnia 2002 r. Wyrok ten wy­nika z następujących podstaw. W dniu 21 stycznia 1993 r. Jadwiga i Józef P. wystąpili do KRUS Oddziału w T.M. z wnioskiem o przyznanie im prawa do emerytur rolni­czych. Oświadczyli wówczas, że posiadają tylko gospodarstwo rolne o powierzchni 10,69 ha położone w miejscowości B. Aktem notarialnym z 29 lipca 1993 r. odwołujący się przekazali to gospodarstwo rolne swoim trzem córkom, po czym ponownie oświadczyli, że nie są właścicielami, współwłaścicielami, ani też posiadaczami go­spodarstwa rolnego. Decyzją z dnia 14 września 1993 r. organ rentowy przyznał prawo do emerytury rolniczej Józefowi P. Natomiast decyzją z dnia 20 września 1993 r. prawo do emerytury rolniczej nabyła Jadwiga P. od dnia 30 września 1993 r. Po­stanowieniem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 8 maja 1991 r. Jadwiga P. wraz ze swoja siostrą Julią W. nabyły w drodze spadku po matce gospo­darstwo rolne o powierzchni 6, 69 ha położone w miejscowości A. W tym czasie odwołujący się mieszkali w miejscowości B. oddalonej o około 80 - 100 kilometrów od A. Po przeprowadzeniu się odwołujących się do B. w 1969 r. gospodarstwo rolne w A. prowadziła siostra Jadwigi P. - Julia W., która była płatnikiem podatku rolnego i leśnego. To do niej organ podatkowy kierował decyzje ustalające wymiar zobowiązań podatkowych. W latach 1991 - 2002 odwołujący się okazjonalnie przyjeżdżali do A. np. z okazji świąt. Z gospodarstwa rolnego w A. nie czerpali żadnych korzyści. Powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego zajęte w wyroku z dnia 27 maja 1997 r., II UKN 145/97 (OSNAPiUS 1998 nr 8, poz. 247), że „nabycie własności gospodar­stwa rolnego w drodze dziedziczenia nie stanowi, bez prowadzenia działalności rolni­czej, podstawy do zawieszenia wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego.” Sąd pierwszej instancji uznał, że okoliczność nabycia w drodze spadku przez odwołującą się gospodarstwa rolnego w miejscowości A. nie stanowi podstawy do zawie­szenia wypłaty w całości lub części emerytury rolniczej. Odwołujący się bowiem nie prowadzili gospodarstwa rolnego w miejscowości A.