Przerwanie biegu przedawnienia roszczenia o zachowek

Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2004 r. sygn. III CK 127/03

1. Artykuł 1007 § 1 k.c. wyłącza stosowanie art. 120 § 1 k.c. do określenia początku biegu przedawnienia roszczenia o zachowek.

2. Zgłoszenie w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku przez uprawnionego do zachowku zarzutu nieważności testamentu przerywa bieg przedawnienia jego roszczenia o zachowek.

Sędzia SN Marek Sychowicz (przewodniczący)

Sędzia SN Józef Frąckowiak

Sędzia SN Iwona Koper (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Grażyny S. przeciwko Zdzisławowi P. o zapłatę, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej w dniu 24 czerwca 2004 r., na rozprawie kasacji pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 lipca 2002 r.

oddalił kasację.

Uzasadnienie

W pozwie wniesionym w dniu 6 maja 1998 r. do Sądu Okręgowego w Krakowie Grażyna S. domagała się zasądzenia od pozwanego Zdzisława P. kwoty 140 000 zł z tytułu zachowku po Władysławie P., zmarłym w dniu 4 lutego 1992 r. (...)

Wyrokiem wstępnym z dnia 11 stycznia 2002 r. Sąd Okręgowy uznał roszczenie powódki za usprawiedliwione co do zasady. Z powołaniem się na pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 22 października 1992 r., III CZP 130/92 (OSNCP 1993, nr 4, poz. 60) przyjął, że zgłoszenie przez powódkę w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po Władysławie P. zarzutów co do ważności testamentu spowodowało przerwanie biegu terminu jej roszczenia o zachowek, który tym samym nie upłynął do czasu wytoczenia niniejszego powództwa. Nie podzielił zarazem przeciwnego poglądu, który - w jego ocenie - sformułowany został przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 11 października 1995 r., III CZP 134/95 (OSNC 1996, nr 1, poz. 15). Uznał, że wyrażone w niej stanowisko nie da się pogodzić z zasadą słuszności w sytuacji, w której następuje przedawnienie roszczenia o zachowek w toku długotrwałego sporu o to, kto jest spadkobiercą a więc przed rozstrzygnięciem, kto jest uprawniony, a kto zobowiązany do zachowku. Wskazał, że potrzeba prowadzenia procesu o zachowek powstaje dopiero po uznaniu przez sąd nieskuteczności zarzutu nieważności testamentu i nie byłoby uzasadnione przymuszanie strony do wnoszenia, w czasie trwania sprawy o nabycie praw do spadku, niejako na wszelki wypadek sprawy o zachowek, by zachować termin do dochodzenia tego roszczenia.