Uchwała SN z dnia 20 marca 2003 r. sygn. III CZP 1/03

Sędzia SN Antoni Górski (przewodniczący)

Sędzia SN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)

Sędzia SN Kazimierz Zawada

Sąd Najwyższy w sprawie z urzędu przy uczestnictwie Zbigniewa P., Aldony S., Krzysztofa P. i Hurtowni Wyrobów Spirytusowych "R." w K. o wpis, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 20 marca 2003 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, Ośrodek Zamiejscowy w Koninie postanowieniem z dnia 13 grudnia 2002 r.:

"Czy w świetle art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 19 poz. 147 ze zm.) dopuszczalne jest obciążenie hipoteką łączną wszystkich nieruchomości powstałych w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości przez jej podział w naturze, także wówczas gdy przed podziałem hipoteka obciążała tylko część ułamkową nieruchomości stanowiącą udział współwłaściciela ?"

podjął uchwałę:

Po zniesieniu współwłasności nieruchomości przez umowny podział fizyczny hipoteka na udziale współwłaściciela obciąża nowo powstałe nieruchomości w części odpowiadającej pierwotnie obciążonemu udziałowi.

Uzasadnienie

Przedstawione zagadnienie prawne wyłoniło się na tle następującego stanu faktycznego.

Trzech uczestników postępowania obejmującego zniesienie współwłasności dokonało umownego zniesienia współwłasności nieruchomości o powierzchni 0,992 ha przez podział tejże nieruchomości w naturze. W wyniku tego podziału powstały trzy odrębne nieruchomości (działki) o powierzchni: 0,3071, 03264 i 0,2957 ha. Przed zniesieniem współwłasności nieruchomości w dziale IV księgi wieczystej, prowadzonej dla tej nieruchomości, wpisana była hipoteka przymusowa w kwocie 895,41 zł na rzecz wierzyciela (Hurtowni Wyrobów Spirytusowych „R." w K.), obciążająca udział jednego ze współwłaścicieli - uczestnika postępowania. Hipoteka ta stanowiła zabezpieczenie wierzytelności pieniężnej wobec tego współwłaściciela (Krzysztofa P.). W umowie o zniesienie współwłasności zawarty był m.in. wniosek o założenie księgi wieczystej dla nowo utworzonej nieruchomości o powierzchni 0,3264 ha. W uwzględnieniu tego wniosku założono księgę wieczystą dla tej nowej nieruchomości, w której jako właściciela wpisano jednego z uczestników postępowania (Zbigniewa P.). W dziale IV tej księgi wpisano ponadto hipotekę przymusową w kwocie 895,41 zł na rzecz wspomnianego wierzyciela. W apelacji od tego wpisu hipoteki uczestnik postępowania (Zbigniew P.), właściciel nowo utworzonej w wyniku podziału nieruchomości, podnosił, że nigdy nie był dłużnikiem Hurtowni Wyrobów Spirytusowych „R." w K. Hipoteka przymusowa, obciążająca udział we współwłasności nieruchomości przed podziałem, ustanowiona została jedynie dla zabezpieczenia wierzytelności wobec innego współwłaściciela (brata skarżącego). W apelacji sformułowany został wniosek o uchylenie wpisu hipoteki przymusowej dokonanej z urzędu w księdze wieczystej nr (...), w której jako właściciel ujawniony został uczestnik wnoszący apelację.