Wyrok SN z dnia 7 sierpnia 2002 r. sygn. I PKN 594/01

Zatrudnienie na nowoutworzonym stanowisku pracy, na którym wymagane są szczególne kwalifikacje lub umiejętności, których pracodawca nie wymagał od pracownika zatrudnionego poprzednio na zlikwidowanym stanowisku, nie jest zatrudnieniem w tej samej grupie zawodowej w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 980 ze zm.), jeżeli pracownik zatrudniony poprzednio musiałby dopiero zdobyć te kwalifikacje lub umiejętności.

Przewodniczący SSN Józef Iwulski

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2002 r. sprawy z powództwa Piotra G. przeciwko „G.P.M.” Sp. z o. o. w B. o nawiązanie umowy o pracę, na skutek kasacji pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy z dnia 22 lutego 2001 r. [...]

uchylił zaskarżony wyrok w części zmieniającej wyrok Sądu Rejonowego - Sądu Pracy w Bydgoszczy z dnia 23 lutego 2000 r. (punkt 1.) oraz w części orzekającej o kosztach procesu za drugą instancję (punkt 3.) i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach procesu w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy-Sąd Pracy wyrokiem z 25 lutego 2000 r. [...] oddalił powództwo Piotra G. przeciwko „G.P.M.” Spółce z o.o. w B. o nawiązanie umowy o pracę. Powód domagał się ponownego zatrudnienia go przez stronę pozwaną na podstawie art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm., powoływanej w dalszym ciągu jako: ustawa z dnia 28 grudnia 1989 r.).

Sąd Rejonowy ustalił, że powód był pracownikiem strony pozwanej zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ostatnio na stanowisku specjalisty do spraw logistyki i kolportażu. Do 11 stycznia 1999 r. pracował w dziale sprzedaży na stanowisku zastępcy kierownika tego działu. Od 1 kwietnia 1999 r. dokonano zmiany struktury organizacyjnej pozwanej Spółki. W wyniku tej zmiany, w ramach reorganizacji działu sprzedaży, utworzono dział ekspedycji i ten - wraz ze stanowiskiem specjalisty do spraw logistyki i kolportażu zajmowanym przez powoda - przeniesiono do drukarni „G.P.M.”. Oświadczeniem z 26 kwietnia 1999 r. pozwany pracodawca wypowiedział powodowi umowę o pracę na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r., z zastosowaniem skróconego do jednego miesiąca okresu wypowiedzenia, który upłynął 31 maja 1999 r. Jako przyczynę wypowiedzenia umowy pracodawca wskazał likwidację stanowiska specjalisty do spraw logistyki i kolportażu w „G.P.M.” Spółce z o.o. w B. W okresie wypowiedzenia, tj. w maju 1999 r., powód został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. W dniu 12 lipca 1999 r. w „G.P.” i w „G.W.” ukazały się ogłoszenia o poszukiwaniu przez wydawnictwo prasowe, rozwijające działalność w województwie k., pracowników na samodzielne stanowisko w dziale sprzedaży. W dniu 17 sierpnia 1999 r. pozwana Spółka zatrudniła w dziale sprzedaży nową pracownicę, Hannę K., na stanowisku inspektora do spraw sprzedaży i analiz. Do jej obowiązków należy między innymi: sporządzanie prognoz miesięcznych wyników sprzedaży, ustalanie rzeczywistych wyników sprzedaży, sporządzanie tygodniowych raportów sprzedaży, opracowanie planów wydawniczych i założeń do planów budżetowych, monitorowanie działań, pozycji i wyników sprzedaży, współpraca z dystrybutorami, analiza akcji promocyjnych, sporządzanie kalkulacji i założeń wydawniczych, kontrola merytoryczna faktur. Z kolei do obowiązków powoda jako zastępcy kierownika działu sprzedaży należało między innymi: realizowanie zadań związanych z dystrybucją hurtu, podpisywanie dokumentów i faktur, bezpośrednia odpowiedzialność za kolportaż tzw. insertów oraz stałych suplementów do „G.P.” i „D.W.”, sporządzanie kwartalnych sprawozdań w tym zakresie, rozdysponowanie i polityka egzemplarzy gratisowych „G.P.”” i „D.W.”, bezpośredni nadzór nad pracą terenowych inspektorów „G.P.”, techniczny nadzór nad produkcją i dystrybucją wydawnictw zleconych, załatwianie spraw związanych z reklamacjami w zakresie dystrybucji. Zakres obowiązków powoda jako zastępcy kierownika działu sprzedaży (do 1 kwietnia 1999 r.) i jako specjalisty do spraw logistyki i kolportażu '28od 1 kwietnia 1999 r.) był taki sam. Miejscem pracy powoda już od kwietnia 1998 r. była drukarnia, stanowiąca jedną z jednostek organizacyjnych „G.P.M.” Spółki z o.o. w B. Stanowisko powoda jako specjalisty do spraw logistyki i kolportażu zostało przeniesione z działu sprzedaży do drukarni, ponieważ konieczny był szybki kontakt pomiędzy ekspedycją a odbiorcami gazet. Po zwolnieniu powoda insertowaniem (wkładaniem do środka gazety) ulotek i programów TV zajmuje się spółka zewnętrzna. Praca, jaką wykonuje zatrudniona od 17 sierpnia 1999 r. na stanowisku inspektora do spraw sprzedaży i analiz Hanna K., wymaga wykształcenia ekonomicznego oraz bardzo dobrego przygotowania informatycznego ze szczególnym uwzględnieniem programów Excel i Access. Hanna K. jest ekonomistą i ukończyła kurs obsługi edytora tekstów Word w środowisku Windows, związany z uruchomieniem i obsługą edytora tekstów Word i obsługą systemu operacyjnego DOS, kurs Microsoft Access for Windows 95, polegający na opanowaniu umiejętności tworzenia baz danych, kurs obsługi arkusza kalkulacyjnego Excel. Powód ma ukończony kurs komputerowy dla początkujących w zakresie obsługi programu Excel. Na podstawie powyższych ustaleń Sąd pierwszej instancji ocenił, że zatrudnienie 17 sierpnia 1999 r. nowej pracownicy w dziale sprzedaży na stanowisku inspektora do spraw sprzedaży i analiz związane było z powierzeniem jej zupełnie innego zakresu obowiązków od tych, które ciążyły na powodzie jako specjaliście do spraw logistyki i kolportażu. Stanowisko, na którym zatrudniono Hannę K., wymagało wykształcenia ekonomicznego i bardzo dobrej znajomości zagadnień związanych z informatyką. Chociaż powód posiada podstawowe przygotowanie informatyczne, Sąd Rejonowy ocenił jego kwalifikacje jako niewystarczające z punktu widzenia interesów pracodawcy, stawiającego pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku inspektora do spraw sprzedaży i analiz określone wymagania co do kwalifikacji z zakresu ekonomii i informatyki. Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom powoda, który twierdził, że również mógłby wykonywać pracę na tym stanowisku i szybko wdrożyłby się do tej pracy. Zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r., pracodawca powinien ponownie zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy (czyli na skutek zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi), w razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej, jeżeli pracownik zgłosi zamiar powrotu do zakładu pracy w ciągu roku od rozwiązania stosunku pracy. Pozwany pracodawca rozwiązał z powodem umowę o pracę z przyczyny wymienionej w art. 1 ust.1 ustawy, a powód w ciągu roku zgłosił zamiar powrotu do pracy. Jednakże art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. nakłada na pracodawcę obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika tylko wówczas, gdy pracodawca zatrudnia nowych pracowników „w tej samej grupie zawodowej”. W związku z tym roszczenie powoda o ponowne zatrudnienie byłoby uzasadnione wtedy, gdyby pozwana Spółka zatrudniała pracowników w dziale kolportażu, na stanowiskach związanych z kolportażem i logistyką, ewentualnie na innych, ale nie takich, które wymagają specjalistycznego przygotowania zawodowego i specjalistycznych kwalifikacji. Hanna K. została zatrudniona w dziale sprzedaży, a nie kolportażu, jest z wykształcenia ekonomistą, dysponuje bardzo dobrą znajomością teoretyczną i praktyczną oprogramowania komputerowego (Word for Windows, Excel, Access). Powód natomiast jest dziennikarzem i posiada jedynie podstawowe przygotowanie w zakresie obsługi programu Excel. Skoro umiejętności powoda, w obrębie zagadnień informatycznych, są nieporównywalnie niższe od umiejętności Hanny K., a ponadto pozwana nie zatrudniła nowego pracownika w tej samej grupie zawodowej, to nie zachodziły - zdaniem Sądu Rejonowego - przesłanki określone w art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r., nakładające na pozwaną obowiązek ponownego zatrudnienia powoda, co ostatecznie doprowadziło do oddalenia powództwa.