Postanowienie SN z dnia 23 sierpnia 2002 r. sygn. I PZ 72/02

Do obliczania miesięcznego terminu do wniesienia kasacji (art. 393⁴ § 1 k.p.c.) jako terminu ciągłego stosuje się art. 112 k.c. w związku z art. 165 § 1 k.p.c., a nie art. 114 k.c. Nie narusza to prawa dostępu do sądu i zasady równego traktowania przez władze publiczne.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza

Sędziowie SN: Józef Iwulski (sprawozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 sierpnia 2002 r. sprawy z powództwa Jacka M. przeciwko Elektrociepłowni „K.” Spółce Akcyjnej w K. o zapłatę, na skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 kwietnia 2002 r. [...]

oddalił zażalenie i zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda koszty postępowania zażaleniowego w kwocie 2.000 zł (dwa tysiące złotych).

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2002 r. [...] Sąd Apelacyjny w Krakowie odrzucił kasację pozwanej Elektrociepłowni „K." S.A. w K. od wyroku tego Sądu z dnia 5 lutego 2002 r., zmieniającego częściowo wyrok Sądu Okręgowego-Sądu Pracy Krakowie z dnia 15 października 2001 r. [...], w sprawie z powództwa Jacka M. o zapłatę. Sąd Apelacyjny stwierdził, że kasacja została wniesiona w dniu 18 marca 2002 r., z przekroczeniem terminu z art. 393⁴ § 1 k.p.c., gdyż wyrok Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem został doręczony stronie pozwanej w dniu 15 lutego 2002 r. Sąd Apelacyjny wywiódł, że miesięczny termin do wniesienia kasacji upłynął w dniu 15 marca 2002 r., ponieważ zgodnie z art. 112 k.c. termin oznaczony w miesiącach kończy się z upływem dnia, który datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

Na postanowienie to strona pozwana wniosła zażalenie, w którym wywiodła w szczególności, że rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego (postanowienia z dnia 6 sierpnia 1997 r., II UZ 53/97 oraz z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CZ 106/99) dotyczyły terminu wniesienia kasacji w miesiącu marcu, od wyroków doręczonych stronom w miesiącu lutym, który jest krótszym miesiącem, niż pozostałe miesiące w roku. W obu tych rozstrzygnięciach przyjęto, że miesięczny termin do wniesienia kasacji jest terminem ciągłym, a więc kończy się z upływem dnia, który datą odpowiada dniowi doręczenia orzeczenia stronie skarżącej (art. 112 k.c.), a nie z upływem trzydziestu dni (art. 114 k.c.). Strona pozwana przedstawia jednak wątpliwości, powstające jej zdaniem w nawiązaniu do postanowienia z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 45/96. Sąd Najwyższy stwierdził w nim, że miesięczny termin do wniesienia kasacji należy liczyć od dokonanego w sposób prawidłowy doręczenia orzeczenia, przy czym za prawidłowe doręczenie orzeczenia uznaje się tylko takie, gdy strona skarżąca wpierw w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji wystąpiła o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem. Powoduje to "pewne wątpliwości", czy istotnie termin do wniesienia kasacji jest terminem ciągłym, skoro dla skutecznego jej wniesienia należy rozpocząć dwustopniowy (dwufazowy) tryb zaskarżenia kasacyjnego. Rozpoczyna się on terminem określonym w art. 387 § 3 k.p.c. Wobec tego, czy istotnie termin określony w art. 394k.p.c. jest terminem ciągłym (), a nie terminem nie wymagającym ciągłości (), tym bardziej iż Kodeks cywilny nie definiuje pojęcia „termin nie wymagający ciągłości". Nadto w zażaleniu wywiedziono, że Konstytucja gwarantuje, iż wobec prawa wszyscy są równi i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Przepisy określające zasady liczenia terminów ustawowych, których zachowanie warunkuje skuteczne dokonanie przez stronę czynności procesowych, powinny być interpretowane i stosowane przy uwzględnieniu konstytucyjnych gwarancji prawa do sądu - art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji RP (postanowienie z dnia 22 lutego 2001 r., III RN 78/00). W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy słusznie wypowiedział się, że właściwą jest funkcjonalna, a nie literalna i formalna interpretacja prawa, tym bardziej, iż zwykłe środki zaskarżenia w wyniku ustalonej długości terminów (terminy tygodniowe, dwutygodniowe), czynią dostęp równy dla każdej strony skarżącej. Jedynym wyjątkiem byłby termin o nierównej długości dla "nadzwyczajnego środka zaskarżenia", jakim jest kasacja. Zdaniem strony pozwanej, okoliczność, iż jest to środek specyficzny, nadzwyczajny, pozostaje bez znaczenia w świetle art. 77 ust. 2 Konstytucji. Przedstawiona w postanowieniu z dnia 22 lutego 2001 r., III RN 78/00, problematyka równego dostępu i gwarantowanego przez Konstytucję prawa do sądu, wynikająca z tzw. wolnych sobót, miałaby zastosowanie według strony pozwanej, w pełnym zakresie w oparciu o te same gwarancje konstytucyjne również w postępowaniu „opartym na prawie cywilnym" (art. 115 k.c.).