Wyrok SN z dnia 20 sierpnia 2001 r. sygn. I PKN 571/00

Dokonanie przez sąd ustaleń faktycznych w oparciu o dowody, które nie zostały w formalny sposób dopuszczone i przeprowadzone na rozprawie, narusza ogólne reguły postępowania dowodowego w zakresie bezpośredniości, jawności, równości stron i kontradyktoryjności.

Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Józef Iwulski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2001 r. sprawy z powództwa Adama D. przeciwko Bankowi [...] Spółce Akcyjnej-Oddziałowi w R. o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, na skutek kasacji powoda i strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu z dnia 18 kwietnia 2000 r. [...]

oddalił kasację powoda;

uwzględniając kasację strony pozwanej u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Radomiu wyrokiem z 28 grudnia 1999 r. uznał za bezskuteczne wypowiedzenie umowy o pracę dokonane w stosunku do powoda Adama D. przez pozwany Bank [...] S.A. Oddział w R. w dniu 29 października 1999 r.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony w pozwanym Banku od 1 listopada 1979 r. Od 11 czerwca 1995 r. zajmował stanowisko naczelnika Wydziału Kasowo-Skarbcowego i Obrotu Oszczędnościowego w Oddziale w R. W trakcie zatrudnienia był kilkakrotnie awansowany, nagradzany nagrodami pieniężnymi oraz odznaczany. Nie był członkiem związku zawodowego ani nie zwracał się do związku o ochronę swoich praw pracowniczych. W powierzonym mu Wydziale Kasowo-Skarbcowym przeprowadzone zostały w 1999 r. kontrole wewnętrzne, które dotyczyły między innymi kształtowania się procentowych wskaźników nadwyżki kasowej w stosunku do zadeklarowanego maksymalnego limitu zapasu kasowego w okresie I kwartału 1999 r. oraz prawidłowości odprowadzania nadwyżki zagranicznych znaków pieniężnych. W pracy Wydziału kierowanego przez powoda stwierdzono wówczas usterki natury merytorycznej i organizacyjnej. W dniu 29 października 1999 r. powód otrzymał od pracodawcy pismo zawiadamiające o rozwiązaniu z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem ze skutkiem na 31 stycznia 2000 r., z jednoczesnym zwolnieniem go z obowiązku świadczenia pracy w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia pracodawca wskazał nienależyte wywiązywanie się przez powoda z obowiązków naczelnika Wydziału Kasowo-Skarbcowego. Przedmiotem oceny Sądu Rejonowego była podana przyczyna wypowiedzenia umowy, w szczególności jej prawdziwość oraz ważkość uzasadniająca wypowiedzenie. Sąd pierwszej instancji uznał, że błędny jest pogląd powoda, iż pracodawca naruszył art. 38 § 1 KP, ponieważ powód nie należał do organizacji związkowej działającej w Banku, ani nie zwracał się do niej o obronę swoich praw pracowniczych stosownie do art. 30 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zm.). Oceniając wskazaną przyczynę wypowiedzenia, Sąd Rejonowy uznał, że jest ona zbyt ogólnikowa i lakoniczna; powołał się przy tym na uchwałę pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1985 r., III PZP 10/85 (OSNCP 1985 z. 11, poz. 102), zgodnie z którą przyczyna wypowiedzenia powinna być prawdziwa i konkretna. Dla oceny konkretności przyczyny wypowiedzenia decydujące znaczenie ma jej sprecyzowanie, sposób jej określenia. Zdaniem Sądu Rejonowego nie wystarczą ogólnikowe sformułowania użyte przez pracodawcę, takie jak „utrata zaufania do pracownika” lub „nienależyte wywiązywanie się z obowiązków pracowniczych”, jeżeli nie są połączone ze wskazaniem pracownikowi konkretnych okoliczności, które taki wniosek uzasadniają. Sąd ocenił, że działania pozwanego należy uznać za wadliwe, bowiem wskazana powodowi przyczyna wypowiedzenia jest tej natury, iż nie można jej zweryfikować w postępowaniu sądowym. W toku procesu pracodawca wprawdzie określił bliżej rodzaj uchybień, jakich dopuścił się powód w pracy, ale na te uchybienia nie powołał się wprost w piśmie wypowiadającym umowę o pracę. Tym samym, w opinii Sądu, wykazane przez pozwanego okoliczności (przekroczenie limitu zapasów gotówkowych, nieprawidłowe zabezpieczenie dewiz odprowadzanych do PKO, uchybienia natury organizacyjnej w Wydziale kierowanym przez powoda) nie stanowią dowodu, że to one właśnie były przyczyną wypowiedzenia. W ocenie Sądu Rejonowego nie jest prawdą, że na naradach powód był ciągle upominany i nie odnosiło to skutku, bowiem analiza protokołów z tych narad nie pozwala na taki wniosek. Powód przyznał na jednej z narad, że przekroczono limit kasowy, lecz jego zdaniem było to spowodowane niemożnością przewidzenia zachowań klientów oraz zamiarem zapewnienia bezpieczeństwa ich wkładów; nadto przyznał, że nieprawidłowo odprowadzono środki dewizowe, ale to nie on pakował pieniądze w paczki, a jedynie sprawdzał czy są prawidłowo zaplombowane w workach. Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że skoro na naradach prowadzonych przez dyrektora nie padały zarzuty odnośnie do pracy Wydziału kierowanego przez powoda, to można odnieść wrażenie, iż częste kontrole w tym Wydziale miały na celu dostarczenie argumentów do zwolnienia powoda z pracy. Przyczynę wypowiedzenia uznał za nieprawdziwą.