Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 12 lipca 2001 r. sygn. III CZP 22/01

Przewodniczący Prezes SN Tadeusz Ereciński

Sędziowie SN: Maria Grzelka, Zbigniew Kwaśniewski, Lech Walentynowicz (sprawozdawca), Tadeusz Wiśniewski, Hubert Wrzeszcz, Kazimierz Zawada.

Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Banku Gdańskiego Leasing S.A. w G. o wznowienie postępowań w sprawach o wpis do rejestru okrętowego kutra AR-33, rej. okr. (...), zakończonych postanowieniami Izby Morskiej przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie z dnia 18 lutego 1998 r., 4 sierpnia 1998 r. i 23 października 1998 r., z udziałem Tadeusza B., Leasing S.A. w W. (noszącego poprzednio nazwę Polskiego Towarzystwa Finansowego Leasing S.A. w W.) i Banku Zachodniego WBK S.A. w W., Oddział wK, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 12 lipca 2001 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 15 grudnia 2000 r., IVCKN 1419/00:

„Czy dopuszczalna jest kasacja od orzeczeń Odwoławczej Izby Morskiej wydanych w postępowaniu o wpis do rejestru okrętowego?”

podjął uchwałę:

Kasacja od postanowienia Odwoławczej Izby Morskiej, wydanego w postępowaniu o wpis do rejestru okrętowego, jest niedopuszczalna.

Uzasadnienie

Przedstawione przez Sąd Najwyższy składowi powiększonemu zagadnienie prawne wyłoniło się przy rozpoznawaniu kasacji od postanowienia Odwoławczej Izby Morskiej przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku w sprawie ze skargi o wznowienie postępowań o wpis do rejestru okrętowego kutra D.-33, zakończonych prawomocnymi postanowieniami Izby Morskiej przy Sądzie Okręgowym w Szczecinie. Sąd Najwyższy wskazał, że na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 12 listopada 1996 r. w sprawie rejestru okrętowego (Dz.U. Nr 141, poz. 659) do postępowania o wpis do rejestru okrętowego stosuje się odpowiednio, jeżeli przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej, przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym oraz przepisy o księgach wieczystych i hipotece, a do kosztów postępowania rejestrowego - przepisy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Powyższe odesłanie może oznaczać, że orzeczenia Odwoławczej Izby Morskiej wydane w postępowaniu o wpis do rejestru okrętowego podlegają zaskarżeniu kasacją na zasadach obowiązujących w postępowaniu nieprocesowym, podobnie jak postanowienia w przedmiocie wpisu do księgi wieczystej. Przepisy cytowanego rozporządzenia nie ograniczają możliwości wniesienia środka odwoławczego od orzeczeń Odwoławczej Izby Morskiej, a taki zakaz - w odniesieniu do rewizji nadzwyczajnej - był zamieszczony w § 45 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 marca 1963 r. w sprawie rejestru okrętowego (Dz.U. Nr 10, poz. 57 ze zm.). Rozporządzenie z dnia 12 listopada 1996 r. nie określa też rodzaju środków odwoławczych przysługujących od postanowień i zarządzeń izby morskiej (§ 43), nadając formę zażalenia tylko odwołaniom od orzeczeń dotyczących kosztów postępowania rejestrowego (§ 70 ust. 2). Odpowiednie zastosowanie przepisów kodeksu postępowania cywilnego oznacza w konsekwencji, że od postanowień co do istoty sprawy, wydanych w pierwszej instancji, przysługuje apelacja (art. 518 k.p.c.). Sąd Najwyższy zwrócił też uwagę na podobieństwo charakteru prawnego rejestru okrętowego, ksiąg wieczystych oraz rejestru zastawów, jak i na znaczenie dokonywanych w nich wpisów, co uzasadniałoby analogiczne uregulowanie środków odwoławczych w odniesieniu do tych instytucji.