Wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2000 r. sygn. II UKN 515/99

Członkowie rodziny pracownika zmarłego wskutek wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej, który nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu osób prowadzących działalność gospodarczą, nie byli uprawnieni do nabycia renty rodzinnej wypadkowej.

Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk, Roman Kuczyński

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2000 r. sprawy z wniosku Wiolety M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o rentę rodzinną wypadkową na skutek kasacji organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 maja 1999 r. [...]

1. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzający go wyrok Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 8 grudnia 1998 r. [...], w ten sposób, że oddalił odwołanie;

2. nie obciążył wnioskodawczyni kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem z dnia 26 maja 1999 r. oddalił apelację organu rentowego od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 9 grudnia 1999 r. [...] zmieniającego odmowną decyzję rentową i przyznającego Łukaszowi M. prawo do renty rodzinnej po zmarłym ojcu Krzysztofie M. z tytułu śmierci „w wypadku przy pracy w działalności gospodarczej w dniu 11.08.1998 r.”. W sprawie tej Sądy meriti ustaliły, że Krzysztof M. zmarł w wyniku „wypadku przy pracy” w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zmarły nie był objęty ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż był równocześnie objęty pracowniczym ubezpieczeniem społecznym. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, który przyjął, że wykładnia zawarta w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą (jednolity tekst: Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250 ze zm.) „nie jest jedyną wykładnią prowadzącą do właściwego stosowania prawa”. Okoliczność, że przepis ten wyłączył możliwość podwójnego ubezpieczenia pracowników zatrudnionych w wymiarze czasu pracy nie mniejszym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie i jednocześnie prowadzących działalność gospodarczą nie może prowadzić do odmowy korzystania ze świadczeń przewidzianych w tej ustawie dla członków rodziny osoby, która uległa śmiertelnemu wypadkowi przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Zmarły podlegał bowiem pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu, z tytułu którego była odprowadzana składka na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli zatem ubezpieczony uległ śmiertelnemu wypadkowi przy prowadzeniu działalności gospodarczej, to jego syn ma prawo do renty rodzinnej „wypadkowej z ustawy z dnia 18.12.1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą gdyż przepis art. 2 cytowanej ustawy miał jedynie na celu usunięcie możliwości podwójnego opłacania składek, a nie pozbawienia świadczeń”.