Wyrok SN z dnia 8 maja 1998 r. sygn. III RN 24/98

Rewizja nadzwyczajna od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie podatkowej podlega oddaleniu, jeżeli w toku postępowania ustalono, że pomimo stwierdzonego naruszenia obowiązujących przepisów prawa, podatnik skorzystał z przysługujących mu uprawnień, a Skarb Państwa (fiskus) nie został narażony na szkodę.

Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski

Sędziowie SN: Kazimierz Jaśkowski, Andrzej Wasilewski (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 8 maja 1998 r. sprawy ze skargi Janusza S. na decyzję Izby Skarbowej w B. z dnia 7 września 1995 r. [...] w przedmiocie wymiaru podatku dochodowego z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Gdańsku z dnia 27 czerwca 1997 r. [...]

oddalił rewizję nadzwyczajną.

Uzasadnienie

Urząd Skarbowy w B. decyzją z dnia 13 grudnia 1993 r. [...] wymierzył Januszowi Andrzejowi S. podatek dochodowy w kwocie 4.608.153.000 zł (przed denominacją) od faktycznie uzyskanych pożytków z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej. W uzasadnieniu tej decyzji podano, że w dniu 7 października 1991 r. wspólnicy Wielobranżowego Przedsiębiorstwa „P.” w P. - Spółki z o.o. podjęli uchwałę o przekształceniu tej Spółki w spółkę akcyjną podwyższając równocześnie kapitał zakładowy Spółki z o.o. do kwoty 45.000.000.000 zł (przed denominacją). Jednocześnie wspólnicy objęli całość akcji powstałej w wyniku przekształcenia spółki akcyjnej. Postanowieniem z dnia 31 grudnia 1991 r. Sąd Rejonowy w P. wykreślił z rejestru sądowego Wielobranżowe Przedsiębiorstwo „P.” w P. - Spółkę z o.o. [...] i postanowieniem z tej samej daty dokonał wpisu do rejestru sądowego Wielobranżowego Przedsiębiorstwa „P.” w P. - Spółki Akcyjnej [...]. Przy czym z aktu notarialnego z dnia 7 października 1991 r. o przekształceniu Wielobranżowego Przedsiębiorstwa „P.” w P. - Spółki z o.o. w Spółkę Akcyjną wynika, że Janusz Andrzej S. w powstałej Spółce Akcyjnej objął 2.670 akcji o łącznej wartości 12.015.000.000 zł (przed denominacją). W świetle art. 15 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku dochodowym (jednolity tekst: Dz.U. z 1989 r. Nr 27, poz. 147 ze zm.) objęcie udziałów lub akcji z majątku spółki, którego źródłem był zysk, jest faktycznym pożytkiem i stanowi okoliczność powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym. W tej sytuacji Urząd Podatkowy przyjął, że Janusz Andrzej S. otrzymał faktyczne pożytki w postaci objętych akcji w wysokości różnicy pomiędzy podwyższonym kapitałem a kapitałem poprzednim w kwocie 4.608.153.000 zł (przed denominacją), czyli w kwocie 460.815,30 zł (po denominacji) i naliczył stosowny podatek dochodowy. Od tej decyzji Janusz Andrzej S. złożył odwołanie, w którego uzasadnieniu wywodził między innymi, że w 1991 r. nie prowadził jakiejkolwiek działalności gospodarczej, zatem nie był obowiązany do złożenia zeznania podatkowego i deklaracji podatkowych comiesięcznych, do składania których zobowiązane są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Podnosił jednocześnie, że obowiązujący urzędowy wzór deklaracji podatkowej nie stwarzał możliwości złożenia zeznania podatkowego na okoliczność uzyskania dochodu z tytułu tzw. „przyrostu wartości majątkowej akcji lub udziałów” bez uprzedniego wezwania przez organ podatkowy. Dlatego, zdaniem odwołującego się, organ podatkowy nie mógł wydać decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe, jeżeli od końca roku podatkowego, w którym powstał obowiązek podatkowy, dnia 31 grudnia 1994 roku upłynęły trzy lata. Ponadto, biorąc pod uwagę, że decyzja obowiązuje od dnia doręczenia, a doręczona została ona odwołującemu się podatnikowi po upływie okresu przedawnienia, nie mogła ona wywołać skutków prawnych. Decyzję tę utrzymała w mocy Izba Skarbowa w B. decyzją z dnia 7 września 1995 r. [...], przyjmując że okoliczności faktyczne jej wydania, tzn. uzyskanie przez podatnika pożytków z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej są w pełni uzasadnione. Natomiast w kwestii zarzutu przedawnienia Izba Skarbowa wywodziła, że w tym wypadku zobowiązanie podatkowe powstawało z mocy prawa (art. 5 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych), a w takiej sytuacji, stosownie do postanowienia art. 21 c ustawy o podatku dochodowym, podatnicy obowiązani są złożyć zeznanie podatkowe w określonym w ustawie terminie i wpłacić należny podatek. W konsekwencji, w tym wypadku nie ma też zastosowania trzyletni termin przedawnienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, ale pięcioletni termin przedawnienia przewidziany w art. 30 tej ustawy, co oznacza, że w danej sprawie termin ten upływałby z dniem 31 grudnia 1996 r.