Wyrok SN z dnia 29 października 1997 r., sygn. II CKN 281/97

W sprawach o ustalenie, że podwyższenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nie jest uzasadnione w mniejszej wysokości, kasacja przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

Przewodniczący: Prezes SN T. Ereciński.

Sędziowie SN: G. Bieniek (sprawozdawca), T. Wiśniewski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 29 października 1997 r. sprawy z powództwa Miły i Zygmunta M. przeciwko Gminie W. - Urzędowi Miejskiemu we W. o ustalenie, na skutek kasacji powodów od wyroku Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 4 października 1996 r. sygn. akt (...)

oddalił kasację.

Uzasadnienie:

W dniu 30 sierpnia 1989 r. zawarto umowę - w formie aktu notarialnego - na podstawie której Skarb Państwa wyodrębnił i sprzedał na rzecz Miły i Zygmunta małż. M. lokal mieszkalny oznaczony nr 2, przy ul. Podwale 25 w W. wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku, określonym na 11,8%, a także oddał nabywcom ułamkową część gruntu w użytkowanie wieczyste, przy czym w § 4 umowy ustalono wpłatę roczną za udział w użytkowaniu wieczystym na 697 zł (przed denominacją). W dniu 28 lipca 1995 r. rzeczoznawca majątkowy dokonał wyceny gruntu w celu naliczenia opłat za użytkowanie wieczyste, ustalając wartość 1 m gruntu, na którym zlokalizowany jest budynek przy ul. Podwale 25, na kwotę 150 zł (przed dominacją), a wartość udziału małż. M. na kwotę 48 zł (po denominacji). Powołując się na tę wycenę urząd Miejski w W. dokonał w dniu 28 lipca 1995 r. pisemnego wypowiedzenia wysokości opłaty za użytkowanie wieczyste małż. M., oferując nową opłatę w wysokości 48 zł od dnia 1 stycznia 1996 r. Małżonkowie M. wnieśli w tej sytuacji wniosek do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. o ustalenie, że podwyższenie rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nie jest uzasadnione. Orzeczeniem z dnia 20 września 1995 r. Kolegium oddaliło wniosek, a następnie - wobec wniesienia sprzeciwu przez wnioskodawców - przekazało sprawę Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia-Śródmieście. Sąd ten, wyrokiem z dnia 5 kwietnia 1996 r., umorzył postępowanie przeciwko Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu (wobec cofnięcia pozwu) oraz ustalił, że opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntu położonego w W., przy ul. Podwale 25, obciążająca małżonków M., wynosi 48 zł. Z uwagi na to, że powodowie nie kwestionowali wysokości opłaty rocznej, lecz samą zasadę podwyżki - Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku odniósł się jedynie do zarzutu, iż aktualizacja opłat z tytułu użytkowania wieczystego, przewidziana art. 43 i 43 a-g ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, nie może być zastosowana w sytuacji, gdy w umowie notarialnej nie zawarto zastrzeżenia o możliwości aktualizacji tej opłaty. Sąd Rejonowy podniósł, że zgodnie z art. 56 k.c. czynność prawna wywołuje skutki nie tylko w niej wyrażone, lecz także wynikające z ustaw, zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Aktualizacja opłat z tytułu użytkowania wieczystego została uregulowana ustawowo i ma zastosowanie, jeżeli zostały spełnione przewidziane tam przesłanki, do opłat ustalonych w umowie o oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste. Pogląd ten w pełni podzielił Sąd Wojewódzki we Wrocławiu, który wyrokiem z dnia 4 października 1996 r. oddalił rewizję powodów małż. M. Kasację od tego wyroku wnieśli powodowie, wskazując jako podstawy kasacji naruszenie przepisów postępowania (art. 67 § 2 w związku z art. 189 k.p.c.), co miało istotny wpływ na wynik sprawy; naruszenie Prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami (-) w związku z art. 56 k.c. przez przyjęcie, że powodowie obowiązani są uiszczać opłatę roczną za użytkowanie wieczyste ustaloną przez podmiot nie uprawniony Wskazując na powyższe, wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i ustalenie, że wypowiedzenie opłaty rocznej za Skowanie wieczyste - dokonane przez gminę W. - jest nieważne, albo o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: