Postanowienie Składu 7 Sędziów SN z dnia 27 września 1995 r., sygn. III CZP 83/95

Sąd Najwyższy przy udziale prokuratora po rozpoznaniu wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 12 maja 1995 r. RPO/166915/94/IV/AP o rozstrzygnięcie następującego zagadnienia prawnego:

„Czy w przypadku gdy małżonkowie, będący użytkownikami wieczystymi gruntu i korzystający z obniżki w opłatach, przewidzianej w art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. z 1991 r., nr 30, poz. 127 z późn. zm.), dokonają przeniesienia udziału stanowiącego ułamkową część użytkowania wieczystego gruntów na rzecz innych osób (współużytkowników wieczystych) – korzystają oni nadal z obniżki w opłatach, jeśli wyłącznym dla obojga małżonków źródłem utrzymania jest emerytura lub renta?”

– postanowił odmówić podjęcia uchwały.

Uzasadnienie

I. Na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy z 15.VII.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (j.t. Dz.U. z 1991 r., nr 109, poz. 471) oraz art. 16 ust. 2 w związku z art. 13 pkt 3 ustawy z 20.IX.1984 r. o Sądzie Najwyższym (j.t. Dz.U. z 1994 r., nr 13, poz. 48 ze zm.), Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o podjęcie uchwały „wyjaśniającej zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości”.

Jak powołano na wstępie uzasadnienia, „wątpliwości prawne, o których mowa we wniosku, zasygnalizowane zostały przez emerytów”.

Ich przykładem są (załączone w odpisach) dwa pisma Urzędu Miasta w O. skierowane do małżonków Z. i J. P.

Uzasadniając brak podstaw do dalszego przyznawania im obniżki opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania gruntu, w pismach tych obszernie wskazano m.in., że przez zbycie części swego prawa na rzecz wnuczki małżonkowie ci stali się współużytkownikami wieczystymi z osobą, która nie utrzymuje się wyłącznie z emerytury lub renty. Nie nastąpił bowiem podział nieruchomości na odrębne działki. Opłata za wieczyste użytkowanie nie może być ustalana odrębnie dla każdego współużytkownika i wymierzana jest od całej nieruchomości. Skoro więc źródła, z którego pokrywana będzie opłata roczna, nie stanowi już wyłącznie emerytura, małżonkowie ci – jak wynika z art. 41 ust. 2 ustawy z 29.IV.1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (j.t. Dz.U. z 1991 r., nr 30, poz. 127 ze zm.) – nie spełniają już przesłanek warunkujących przyznanie takiej obniżki. W jednym z tych pism uzupełniająco powołano się na uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 15.VI.1993 r. III CZP 51/93 (OSNCP 1993, nr 11, poz. 190). Po przytoczeniu pełnej treści punktu pierwszego tej uchwały (w którym przyjęto, że: „małżonkowie będący wieczystymi użytkownikami gruntu korzystają z obniżki w opłatach, przewidzianej w art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości – jednolity tekst Dz.U. z 1991 r., nr 30, poz. 127 ze zm. – jedynie wówczas, gdy wyłącznym źródłem utrzymania obojga jest emerytura lub renta”), w dalszej części tego pisma wskazano, że w uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na przesłanki stosowania tego przepisu, wyłączające rozszerzanie uprawnienia do obniżki opłaty na inne osoby.