Wyrok SN z dnia 4 listopada 1994 r. sygn. III ARN 56/94

Określony w art. 64 ust. 2 dekretu z dnia 6 maja 1953 r. - Prawo górnicze (jednolity tekst: Dz. U. z 1978 r., Nr 4, poz. 12 ze zm.) w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 9 marca 1991 r. o zmianie Prawa górniczego (Dz. U. Nr 31, poz. 128) obowiązek ponoszenia kosztów eksploatacji i remontów urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę dotyczy urządzeń wybudowanych i oddanych do użytku powszechnego po dniu 27 kwietnia 1991 r.

Przewodniczący SSN: Walery Majewicz

Sędziowie SN: Adam Józefowicz, Jerzy Kwaśniewski, Janusz Łętowski, Andrzej Wróbel (sprawozdawca),

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Włodzimierza Skoniecznego, po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 1994 r. sprawy ze skargi Kopalni Węgla Brunatnego „B.” w R. na orzeczenie Odwoławczej Komisji do Spraw Szkód Górniczych przy Wyższym Urzędzie Górniczym w K. z dnia 8 lipca 1993 r. [...] w przedmiocie zwrotu kosztów eksploatcji i remontu urządzeń wodociągowych wybudowanych na terenie gmin S., R. i in., na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 8 marca 1994 r.

oddalił rewizję nadzwyczajną.

Uzasadnienie

Orzeczeniem Okręgowej Komisji do Spraw Szkód Górniczych w K. z dnia 31 lipca 1992 r. [...] Kopalnia Węgla Brunatnego „B.” w R. zobowiązana została do poniesienia kosztów eksploatacyjnych i remontów urządzeń wodnych zbiorowego zaopatrzenia w wodę w stosunku do wodociągów znajdujących się na obszarze gmin [...], Gmina B., Miasto B. i L.W., znajdujących się w granicach oddziaływania leja depresyjnego, począwszy od dnia 27 kwietnia 1991 r. Odwoławcza Komisja do Spraw Szkód Górniczych przy Wyższym Urzędzie Górniczym w K. orzeczeniem z dnia 8 lipca 1993 r. [...] utrzymała w mocy zaskarżone odwołaniem Kopalni orzeczenie organu pierwszej instancji, podzielając wyrażony przez ten organ pogląd, że wynikający z art. 64 ust. 2 dekretu z dnia 6 maja 1953 r. - Prawo górnicze (jednolity tekst: Dz. U. z 1978 r., Nr 4, poz. 12 ze zm.), zwanego niżej „Prawem górniczym”, w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 9 marca 1991 r. o zmianie Prawa górniczego (Dz. U. Nr 31, poz. 128), zwanej niżej „ustawą z dnia 9 marca 1991 r.” obowiązek dotyczy wszystkich urządzeń wodociągowych wybudowanych w związku z powstaniem szkody górniczej, w tym wybudowanych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, tj. przed dniem 27 kwietnia 1991 r. Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach wyrokiem z dnia 8 marca 1994 r., [...] uchylił powyższe orzeczenie Odwoławczej Komisji do Spraw Szkód Górniczych przy Wyższym Urzędzie Górniczym w K. oraz poprzedzające je orzeczenie Okręgowej Komisji do Spraw Szkód Górniczych w K. W ocenie Sądu znowelizowany art. 64 ust. 2 Prawa górniczego ma zastosowanie do wodociągów wybudowanych po wejściu w życie nowelizacji z dnia 9 marca 1991 r., bowiem gdyby ustawodawca miał zamiar objąć zasięgiem tego przepisu wszystkie wodociągi wybudowane w ramach naprawienia szkody górniczej, uczyniłby to z zastosowaniem techniki przepisów przejściowych. Ponadto rezultatem postępowania o naprawienie szkód górniczych w postaci zaniku wody było wybudowanie przez Kopalnię sieci wodociągowej na terenie tych miejscowości, które znalazły się na terenie oddziaływania leja depresyjnego, powodujące nawiązanie stosunku administracyjnego, który ustał z chwilą wybudowania tego obiektu i oddania go do powszechnego użytku. Poza tym treść art. 64 ust. 2 Prawa górniczego w nowym brzmieniu nie wskazuje na to, że ma on charakter retroaktywny. Minister Sprawiedliwości we wniesionej od tego wyroku rewizji nadzwyczajnej zarzucił rażące naruszenie art. 64 ust. 2 Prawa górniczego w brzmieniu określonym ustawą z dnia 9 marca 1991 r. W ocenie Ministra Sprawiedliwości zbudowanie sieci wodociągów przez Kopalnię oznacza naprawienie szkody górniczej tylko w części, ponieważ koszty eksploatacji i remontów tych urządzeń obciążają osoby korzystające z wodociągów, w przeciwieństwie do bezpłatnego korzystania z wody z własnych studzien. Koszty te - zdaniem rewidującego - z punktu widzenia użytkowników stanowią szkodę i to szkodę o charakterze ciągłym, która do czasu nowelizacji Prawa górniczego w 1991 r. podlegała naprawieniu na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, a po wejściu w życie ustawy z dnia 9 marca 1991 r. szkoda ta stała się szkodą w rozumieniu prawa górniczego. Ponadto w treści art. 64 ust. 2 Prawa górniczego nie można doszukiwać się jakiegokolwiek rozróżnienia odpowiedzialności przedsiębiorstwa górniczego z tytułu kosztów eksploatacji urządzeń wodociągowych według kryterium czasu wykonywania tych urządzeń.