Wyrok SN z dnia 17 sierpnia 1993 r., sygn. II CRN 77/93

Należyta staranność dłużnika, określana przy uwzględnieniu zawodowego; charakteru prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (art. §2 k.c), obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw i z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Przewodniczący: sędzia SN A. Gola. Sędziowie SN: G. Filcek, T. Żyznowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora J. Szewczyka, po rozpoznaniu w dniu 17 sierpnia 1993 r. sprawy z powództwa Witolda K. - Serwis Handlowy w G. przeciwko Danucie K. o zapłatę, na skutek rewizji: nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 22 maja 1992 r. sygn. akt (...)

uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu j (Gospodarczemu) w Katowicach do ponownego rozpoznania oraz i rozstrzygnięcia o wpisie do rewizji nadzwyczajnej.

Uzasadnienie:

Powód Witold K. wnosił o zasądzenie od pozwanej Danuty K.kwoty 3 517 200000 zł z odsetkami, na którą składa się kwota 3 120 000 000 zł, stanowiąca równowartość zysku utraconego przez powoda wskutek niewykonania przez pozwaną umowy sprzedaży papierosów, oraz kwota 397 200 000 zł - stanowiąca karę umowną za niewykonanie umowy. Na rozprawie w dniu 11 marca 1992 r. strony przedstawiły swoje twierdzenia i wnioski. Rozprawa uległa odroczeniu, a powód został zobowiązany do przytoczenia dowodów na uzasadnienie przytoczonych twierdzeń i wniosków. Wyrokiem z dnia 22 maja 1992 r., wydanym na posiedzeniu niejawnym, Sąd Wojewódzki oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej koszty procesu. Sąd orzekający ustalił, że strony zawarły dnia 24 czerwca 1991 r. umowę sprzedaży papierosów marki Marlboro, zmienioną następnie aneksem z dnia 25 czerwca 1991 r. Strony postanowiły w umowie, że pozwana dostarczy powodowi papierosy najpóźniej do dnia 5 lipca 1991 r. do godziny 12.00. Stosownie do § 7 tej umowy strona odpowiedzialna za niewykonanie umowy zobowiązana będzie do zapłaty kary umownej w wysokości 2% wartości kontraktu. W myśl zaś § 8 umowy ulegnie ona rozwiązaniu, jeżeli jej wykonanie stanie się niemożliwe z powodu siły wyższej, do której strony zaliczyły wojnę oraz akty prawne organów Państwa uniemożliwiające wykonanie umowy. Pozwana dowodziła, że niewykonanie przez nią umowy spowodowane było przyczyną wskazaną w przytoczonym § 8 umowy, a mianowicie wprowadzonym od dnia 1 lipca 1991 r. wymaganiem przywożenia z zagranicy tych tylko papierosów, które miały na opakowaniach jednostkowych oznaczenie zawartości substancji smolistych i nikotyny. Strona pozwana, powołując się na fakt, że umowa zawarta przez nią z dostawcą papierosów nie zawierała takiego wymagania, twierdziła, że przeznaczona dla powoda partia papierosów nie mogła być dostarczona, ponieważ nie została dopuszczona do obrotu. Okoliczność ta - zdaniem pozwanej - uniemożliwiała jej wykonanie umowy. Sąd orzekający podzielił to stanowisko, uznając, ze wskutek zaistnienia wskazanej przez pozwaną przyczyny zawarta przez strony umowa uległa rozwiązaniu na podstawie postanowień zawartych w § 8 umowy. Twierdzenie powoda, że w lipcu 1991 r. możliwe było uzyskanie zgody Głównego Inspektora Sanitarnego na prowadzanie do Polski papierosów nie mających wspomnianychoznaczeń Sąd Wojewódzki uznał za nieudowodnione. Powyższe przesłanki stanowiły podstawę do przyjęcia wniosku, że pozwana nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie umowy i na tej podstawie oddalił roszczenie o zapłatę kary umownej. Odnośnie do żądania zapłaty utraconego zysku Sąd Wojewódzki uznał je także za nieuzasadnione, wskazując, że w § 7 umowy strony nie przewidziały możliwości dochodzenia odszkodowania uzupełniającego, przewyższającego wysokość zastrzeżonych kar.