Wyrok SN z dnia 22 października 1992 r., sygn. III ARN 51/92

Odpowiednie stosowanie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ do miasta stołecznego Warszawy jako związku dzielnic-gmin polega na tym, że zaskarżeniu do sądu administracyjnego, na zasadach określonych w tym przepisie, podlega uchwała podjęta przez organ Związku, w szczególności Radę Warszawy, w sprawie z zakresu administracji publicznej.

Z uzasadnienia

Rada Miasta Stołecznego Warszawy uchwałą nr (...) z dnia 28 października 1991 r., na podstawie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ i art. 16 pkt 9 ustawy z dnia 18 maja 1990 r. o ustroju samorządu m.st. Warszawy /Dz.U. nr 34 poz. 200/, utrzymała w mocy swą poprzednią uchwałę nr (...) z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie usunięcia pomnika "Poległym w służbie dla utrwalenia władzy ludowej". W imieniu prezydium Komitetu Budowy Pomnika "Poległym w służbie i obronie Polski Ludowej" gen. dyw. Wacław C. wniósł skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, żądając uchylenia - jako bezprawnej - uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy postanawiającej usunięcie tego pomnika. Naczelny Sąd Administracyjny, bez merytorycznego zbadania zasadności skargi, na podstawie art. 204 par. 1 i art. 207 par. 6 Kpa postanowieniem z dnia 16 stycznia 1992 r. (...) skargę odrzucił, uznając, że w trybie art. 101 powołanej ustawy o samorządzie terytorialnym nie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy, gdyż nie jest ona organem gminy w rozumieniu tego przepisu. Od powyższego postanowienia wniósł rewizję nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości, zarzucając rażące naruszenie art. 99 ust. 1 i art. 101 ustawy o samorządzie terytorialnym w związku z art. 1, 15 i 35 ustawy o ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy. Zdaniem Ministra Sprawiedliwości, stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, że uchwały Rady Warszawy są niezaskarżalne, pozostaje w wyraźnej sprzeczności przede wszystkim z art. 35 ustawy o ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy, według którego przepisy o nadzorze nad działalnością komunalną zawarte w ustawie o samorządzie terytorialnym stosuje się odpowiednio do m.st. Warszawy jako związku dzielnic-gmin Warszawy. Zwracając ponadto uwagę na poważne negatywne konsekwencje stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego, które na zasadzie precedensu prowadziłoby do wyłączenia uchwał organów miasta stołecznego Warszawy z nadzoru w zakresie legalności, Minister Sprawiedliwości wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Rewizja nadzwyczajna jest zasadna. Pogląd, który stanowi podstawę zaskarżonego postanowienia, został wyprowadzony z art. 101 ustawy o samorządzie terytorialnym, mającego za przedmiot regulacji zaskarżenie uchwały podjętej przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej. Z przepisu tego, dotyczącego nadzoru nad działalnością gminy, istotnie trudno byłoby, bez uwzględnienia osobnych regulacji, wyprowadzać wnioski co do jego zastosowania wobec działalności jednostek samorządu terytorialnego nie będących gminami. Trudności te jednak, jeżeli chodzi o działalność organów miasta stołecznego Warszawy usuwa, bez żadnych wątpliwości, odrębna regulacja zawarta w przepisach ustawy z dnia 18 maja 1990 r. o ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy /Dz.U. nr 34 poz. 200/. W świetle tych przepisów ustrój samorządu miasta stołecznego Warszawy ma specyficzne cechy w stosunku do jednoszczeblowego modelu samorządu określonego w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym. Dzielnice otrzymały status gminy, ale miasto stołeczne Warszawa, które z mocy prawa ma status związku dzielnic-gmin, wyposażone zostało w zadania i kompetencje należące do gminy w sprawach wynikających ze stołecznego charakteru Warszawy i w sprawach publicznych o znaczeniu ogólnomiejskim, a w szczególności tych, których wykonanie przekracza możliwości dzielnic i wymaga współdziałania międzykomunalnego /art. 1, art. 5 i art. 6 powołanej ustawy o ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy/. W świetle tych przepisów, a także innych przepisów powołanej ustawy, określających w szczególności strukturę organów związku według modelu organów gminy, wyraźnie widoczne jest potraktowanie związku dzielnic-gmin Warszawy jako swego rodzaju gminy. Naturalne i niezbędne stało się zatem rozciągnięcie na działalność tego specyficznego związku gmin-dzielnic przepisów o nadzorze nad działalnością komunalną /art. 35/. Jeżeli ustawa o ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy, we wskazanym ostatnio przepisie, nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o nadzorze zawartych w ustawie o samorządzie terytorialnym, to nie ulega wątpliwości, że odesłanie to obejmuje również regulację z art. 101 tej ostatniej ustawy, określającą zaskarżalność uchwał organów gminy w sprawach z zakresu administracji publicznej jako jednego z uregulowanych w rozdziale 10 tej ustawy środków nadzoru nad działalnością komunalną. Odpowiednie stosowanie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ do miasta stołecznego Warszawy jako związku dzielnic-gmin polega na tym, że zaskarżeniu do sądu administracyjnego, na zasadach określonych w tym przepisie, podlega uchwała podjęta przez organ związku, w szczególności Radę Warszawy, w sprawie z zakresu administracji publicznej. Uchybienie prawa zarzucone w rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości, polegające na bezzasadnym przyjęciu przez Naczelny Sąd Administracyjny, że uchwała Rady Warszawy nie podlega zaskarżeniu do Sądu Administracyjnego, wyniknęło na skutek pominięcia art. 35 ustawy o ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy. Minister Sprawiedliwości zasadnie wskazał na wagę tego naruszenia, które doprowadziło w konsekwencji do odmowy przez właściwy sąd rozpoznania skargi. Z przedstawionych przyczyn Sąd Najwyższy postanowił o uchyleniu zaskarżonego postanowienia stosownie do art. 210 i art. 211 Kpa w związku z art. 422 par. 1 Kpc.