Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 25 czerwca 1992 r., sygn. I PZP 25/92

Przewodniczący: sędzia SN W. Masewicz. Sędziowie SN: J. Iwulski, K. Kolasiński (sprawozdawca), M. Mańkowska, T. Roiner, W. Sanetra (współsprawozdawca), M. Tyszel.

Sąd Najwyższy z udziałem prokuratora S. Trautsolta, po rozpoznaniu wniosku Krajowej Komisji NSZZ "Solidarność", zgłoszonego na podstawie art. 16 ust. 2 i 3 ustawy o Sądzie Najwyższym do rozpoznania przez skład siedmiu sędziów, o podjecie uchwały zawierającej odpowiedź na następujące pytanie prawne:

Czy art. 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 107, poz. 463) daje podstawę do pozbawienia pracowników, zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach, określonych w tym artykule świadczeń branżowych?

podjął następującą uchwałę:

Pracownikom przedsiębiorstw wyodrębnionych z PKP przysługują świadczenia branżowe określone w art. 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 107, poz. 463) tylko wtedy, gdy zostały one przewidziane w zakładowej umownie zbiorowej.

Uzasadnienie

Pytanie prawne przedstawione Sądowi Najwyższemu przez Komisję Krajową NSZZ "Solidarność" we wniosku o wykładnię art. 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 107, poz. 463), czy przepis ten "daje podstawę do pozbawienia pracowników zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach, określonych w tym artykule świadczeń branżowych" zawiera sugestię, że utrata tych uprawnień nie nastąpiła z mocy tej ustawy, lecz pracownicy zostali na innej drodze pozbawieni tych uprawnień, na podstawie tej ustawy. Wątpliwości budzi zaś zagadnienie, czy art. 3 cyt. ustawy może stanowić podstawę prawną do pozbawienia pracowników wskazanych uprawnień. Z uzasadnienia pytania prawnego wynika, że zdaniem Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" Minister Transportu i Gospodarki Morskiej pozbawił z dniem 1 stycznia 1992 r. pracowników, zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach, świadczeń branżowych do czasu ich uregulowania w zakładowych umowach zbiorowych poprzez błędną wykładnię art. 3 cyt. ustawy. Przepis ten stanowi, że "Pracownicy przedsiębiorstw państwowych utworzonych w trybie art. 2 mają prawo do bezpłatnego umundurowania służbowego, ulgowych i bezpłatnych przejazdów kolejami, bezpłatnego deputatu węglowego oraz bezpłatnych świadczeń kolejowych służby zdrowia, jeżeli uprawnienia do tych świadczeń określają zakładowe umowy zbiorowe zawarte na zasadach i w trybie określonym odpowiednimi przepisami kodeksu pracy". Powołany przepis dotyczy odrębnych przedsiębiorstw państwowych, utworzonych z wydzielonych z PKP zakładów budownictwa, produkcyjnych i naprawczych zaplecza kolejowego oraz zorganizowanych innych części przedsiębiorstwa (art. 2 cyt. ustawy). Wskazany art. 3 cyt. ustawy nie zawiera upoważnienia dla Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej do pozbawienia pracowników zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach, wskazanych w tym przepisie, świadczeń branżowych. Wynika to już z wykładni semantycznej tego przepisu. Nie ma więc potrzeby sięgania w tym przedmiocie do konstytucyjnych zasad: sprawiedliwości, ochrony praw nabytych i równości, na które powołuje się w uzasadnieniu Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność".