Uchwała Pełnego Składu Sędziów SN z dnia 5 maja 1992 r., sygn. Kw. Pr. 5/92

Uchwały Sądu Najwyższego zawierające wytyczne w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej nie mają mocy zasad prawnych.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 1992 r., wnoszącego o podjęcie przez pełny skład sędziów Sądu Najwyższego uchwały rozstrzygającej następujące zagadnienie prawne:

„Czy uchwały Sądu Najwyższego, zawierające wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej bądź wytyczne w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej – mimo zniesienia instytucji „wytycznych” przez art. 3 pkt 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1989 r. o zmianie ustaw – Prawo o ustroju sądów powszechnych, o Sądzie Najwyższym, o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, o Trybunale Konstytucyjnym, o ustroju sądów wojskowych i prawo o notariacie (Dz.U. nr 73, poz. 436) – zachowują nadal moc zasad prawnych w rozumieniu art. 21 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (j.t. Dz.U. z 1990 r., nr 26, poz. 153 ze zm.)?”

– podjął uchwałę jak wyżej.

Uzasadnienie

Powojenne ustawodawstwo polskie, aż do wejścia w życie ustawy z 20.XII.1989 r. o zmianie ustaw – Prawo o ustroju sądów powszechnych, o Sądzie Najwyższym, o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, o Trybunale Konstytucyjnym, o ustroju sądów wojskowych i prawo o notariacie (Dz.U. nr 73, poz. 436) zawierało liczne instytucje wiążącej wykładni sądowej. Należały do nich: wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej (od 1984 r. – wytyczne w zakresie prawa i praktyki sądowej), uchwalane przez Sąd Najwyższy i wiążące wszystkie sądy w Polsce; uchwały Sądu Najwyższego wyjaśniające przepisy prawne budzące wątpliwości albo których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie (wiążące wszystkie składy orzekające Sądu Najwyższego, jeżeli wpisane zostały do księgi zasad prawnych); zasady prawne podejmowane przez Sąd Najwyższy w konkretnej sprawie i wiążące wszystkie sądy w tej sprawie (a ponadto wszystkie składy orzekające SN, jeżeli wpisane zostały do księgi zasad prawnych); odpowiedzi Sądu Najwyższego na pytania prawne w sądów niższych, orzekających w drugiej instancji, wiążące sądy w danej sprawie. Ponadto sądy w danej sprawie związane są z oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania zawartą w kasatoryjnym orzeczeniu każdego sądu wyższego.