Uchwała Składu 7 Sędziów SN z dnia 25 czerwca 1992 r., sygn. I PZP 25/92

Sąd Najwyższy przy udziale prokuratora w Ministerstwie Sprawiedliwości po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 1992 r. wniosku Krajowej Komisji NSZZ „Solidarność” zgłoszonego na podstawie art. 16 ustawy 2 i 3 ustawy o Sądzie Najwyższym do rozpoznania przez skład siedmiu sędziów o podjęcie uchwały zawierającej odpowiedź na następujące pytanie prawne:

„Czy art. 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym „Polskie Koleje Państwowe” (Dz.U. nr 107, poz. 463) daje podstawę do pozbawienia pracowników, zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach, określonych w tym artykule świadczeń branżowych?”

podjął następującą uchwałę

Pracownikom przedsiębiorstw wyodrębnionych z PKP przysługują świadczenia branżowe określone w art. 3 ustawy z 19 października 1991 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym „Polskie Koleje Państwowe” (Dz.U. nr 107, poz. 453) tylko wtedy, gdy zostały one przewidziane w zakładowej umowie zbiorowej.

Uzasadnienie

Pytanie prawne przedstawione Sądowi Najwyższemu przez Komisję Krajową NSZZ „Solidarność” we wniosku o wykładnię art. 3 ustawy z 19.X.1991 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym „Polskie Koleje Państwowe” (Dz.U. nr 107, poz. 463), czy przepis ten „daje podstawę do pozbawienia pracowników zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach, określonych w tym artykule świadczeń branżowych”, zawiera sugestię, iż utrata tych uprawnień nie nastąpiła z mocy tej ustawy, lecz pracownicy zostali na innej drodze pozbawieni tych uprawnień, w oparciu o tę ustawę. Wątpliwości budzi zaś zagadnienie, czy art. 3 cyt. ustawy może stanowić podstawą prawną dla pozbawienia pracowników wskazanych uprawnień. Z uzasadnienia pytania prawnego wynika, że zdaniem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” Minister Transportu i Gospodarki Morskiej pozbawił z dniem 1.I.1992 r. pracowników zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach świadczeń branżowych do czasu ich uregulowania w zakładowych umowach zbiorowych poprzez błędną wykładnię art. 3 cyt. ustawy. Przepis ten stanowi, że „pracownicy przedsiębiorstw państwowych utworzonych w trybie art. 2 mają prawo do bezpłatnego umundurowania służbowego, ulgowych i bezpłatnych przejazdów kolejami, bezpłatnego deputatu węglowego oraz bezpłatnych świadczeń kolejowych służby zdrowia, jeżeli uprawnienia do tych świadczeń określają zakładowe umowy zbiorowe zawarte na zasadach i w trybie określonym odpowiednimi przepisami kodeksu pracy.” Powołany przepis dotyczy odrębnych przedsiębiorstw państwowych, utworzonych z wydzielonych z PKP zakładów budownictwa, produkcyjnych i naprawczych zaplecza kolejowego oraz zorganizowanych innych części przedsiębiorstwa (art. 2 cyt. ustawy). Wskazany art. 3 cyt. ustawy nie zawiera upoważnienia dla Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej do pozbawienia pracowników zatrudnionych w wydzielonych z PKP przedsiębiorstwach, wskazanych w tym przepisie świadczeń branżowych. Wynika to już z wykładni semantycznej tego przepisu. Nie ma więc potrzeby sięgania w tym przedmiocie do konstytucyjnych zasad: sprawiedliwości, ochrony praw nabytych i równości, na które powołuje się w uzasadnieniu Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność.”