Uchwała Składu 7 Sędziów SN z dnia 22 maja 1991 r., sygn. III CZP 15/91

Sąd Najwyższy przy udziale Prokuratora rozpoznał wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 1991 r. Kw. Pr. 4121/2/91/C o udzielenie odpowiedzi na następujące zagadnienie prawne:

„Czy w świetle przepisów kodeksu cywilnego regulujących umowę rachunku bankowego, a w szczególności art. 730 k.c., dopuszczalne jest i prawnie skuteczne umieszczanie w regulaminach bankowych dotyczących warunków prowadzenia rachunków (depozytowego, oszczędnościowego, oszczędnościowo-rozliczeniowego, lokat terminowych i innych) postanowień uprawniających banki do jednostronnej zmiany w dowolnym czasie tych regulaminów, a tym samym warunków umowy rachunku bankowego?”

podjął następującą uchwałę:

Umieszczenie w regulaminie bankowym, dotyczącym warunków prowadzenia rachunku bankowego, postanowień uprawniających bank do jednostronnej zmiany treści tego regulaminu, a tym samym warunków umów rachunku bankowego – nie jest prawnie skuteczne. Zmiana treści umowy rachunku bankowego wymaga wypowiedzenia.

Uzasadnienie

Zagadnienie prawne, będące przedmiotem rozstrzygnięcia w trybie art. 13 pkt 3 ustawy z 20.IX.1984 r. o Sądzie Najwyższym (j.t. Dz.U. z 1990 r. nr 26, poz. 153 z późn. zm.), sformułowane zostało na tle następujących praktyk banków (przykładowo wskazano NBP i PKO):

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z 31.I.1989 r. – Prawo bankowe (Dz.U. nr 4, poz. 21, z późn. zm.) banki uzyskały upoważnienie do wydawania w zakresie swojej działalności regulaminów, określających m.in. warunki prowadzenia rachunków wkładów oszczędnościowych, a także inne czynności usługowe banków. Do głównych czynności bankowych należy prowadzenie rachunków bankowych (art. 11 ust. 1 pkt 1 prawa bankowego) w oparciu o umowę rachunku bankowego (art. 725-733 k.c. oraz art. 13 i nast. prawa bankowego). Umowy takie banki zawierają masowo, dla ułatwienia zatem, korzystając z ustawowego upoważnienia, wydają regulaminy, np. Regulamin dla posiadaczy rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych „kont osobistych”, lub Regulamin dla właścicieli książeczek systematycznego oszczędzania z wkładami gromadzonymi przez okresy 5-letnie, wystawionych przed dniem 1.IV.1990 r.