Uchwała Składu 7 Sędziów SN z dnia 8 listopada 1989 r., sygn. III CZP 68/89

Sąd Najwyższy przy udziale Prokuratora Prokuratury Generalnej w sprawie z powództwa Zofii O. przeciwko Annie i Krzysztofowi małż. K. z udziałem interwenienta ubocznego Zygmunta O. o złożenie oświadczenia woli po rozpoznaniu w dniu 25 października 1989 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Najwyższy na rozprawie w dniu 12 czerwca 1989 r. III CZP 48/89 do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Sądu Najwyższego:

„Czy przed podziałem majątku wspólnego jeden z byłych małżonków może wystąpić przeciwko osobie trzeciej z powództwem o wykup działki gruntu zabudowanej przez nich w czasie trwania małżeństwa i ze środków stanowiących majątek wspólny (art. 231 § 1 k.c.), gdy drugi z byłych małżonków zakwestionuje zasadność takiego żądania?”

podjął następującą uchwałę i nadał jej moc zasady prawnej:

Niedokonanie podziału majątku wspólnego nie stanowi przeszkody do dochodzenia przez każdego z byłych małżonków przeciwko osobie trzeciej roszczenia o wykup działki gruntu zabudowanego przez nich w czasie trwania małżeństwa ze środków stanowiących majątek wspólny. Uprawnienia tego nie wyłącza negatywne w tej kwestii stanowisko jednego z byłych małżonków.

Uzasadnienie

I. Przedstawienie do rozstrzygnięcia przez skład orzekający Sądu Najwyższego, przytoczonego zagadnienia prawnego, poprzedzone zostało następującym tokiem postępowania sądowego.

Powódka Zofia O. twierdziła w pozwie złożonym w Sądzie Rejonowym w Starachowicach, że w czasie trwania małżeństwa z Zygmuntem O. małżonkowie wznieśli na nieruchomości stanowiącej własność Apolonii O. – matki b. małżonka, budynek mieszkalny, a następnie gospodarczy i szklarnię. Małżeństwo stron zostało w 1984 r. rozwiązane przez rozwód. Zygmunt O. opuścił dotychczasowe, wspólne miejsce zamieszkania. Powódka nadal zamieszkuje w tym domu razem z małoletnią córką. W 1984 r. Apolonia O. całą nieruchomość, na której znajdowały się wymienione zabudowania, darowała swojej zamężnej córce i jej mężowi, tj. pozwanym: Annie i Krzysztofowi małż. K. Pozwani, wg dalszych twierdzeń zawartych w pozwie, samowolnie zajęli budynek gospodarczy, rozebrali część szklarni oraz ogrodzenia, a nadto zagrodzili powódce wejście do budynku mieszkalnego. W konkluzji pozwu Zofia O. żądała wydania orzeczenia zobowiązującego pozwanych Annę i Krzysztofa małż. K. do złożenia oświadczenia o przeniesieniu na powódkę działki gruntu o powierzchni około 400 metrów kwadratowych, bliżej w pozwie opisanej, za stosownym wynagrodzeniem.