Wyrok SN z dnia 17 grudnia 1982 r., sygn. III ARN 14/82

Podstawą decyzji organu administracji państwowej rozstrzygającej o dopuszczalności realizacji robót budowlanych /miejsca i warunków realizacji inwestycji - art. 21 ust. 1 Prawa budowlanego/ może być także miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego /art. 12, art. 13 ust. 3 ustawy o planowaniu przestrzennym/.

Z uzasadnienia

Stanisław K. zamieszkały w B. zwrócił się do Urzędu Miasta i Gminy w B. z prośbą "o wydanie informacji na budowę budynku mieszkalnego (...)" pod adresem zamieszkania. We wniosku podał, że w 1975 r., otrzymał pozwolenie na rozbudowę istniejącego budynku mieszkalnego na okres 5 lat. W tym czasie miało nastąpić wywłaszczenie, co dotychczas nie nastąpiło. Potrzebny zaś jest nowy budynek mieszkalny, a dotychczasowy zostałby zaadoptowany na inwentarski, konieczny dla racjonalnego prowadzenia gospodarstwa rolnego. Urząd Miasta i Gminy w B. decyzją z dnia 10 kwietnia 1981 r. odmówił pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego i inwentarsko-składowego w B. przy ul. Ś. 76, gdyż zgodnie z ogólnym planem zagospodarowania przestrzennego miasta B., działka pod tym adresem jest położona na terenach przeznaczonych pod budownictwo przemysłowe. Stanisław K. wniósł odwołanie od tej decyzji, jednakże nie zostało ono uwzględnione. Wydana w tym przedmiocie decyzja organu administracji państwowej II instancji z dnia 2 czerwca 1981 r. została zaskarżona do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 16 lutego 1982 r. uchylił wymienione decyzje organów obu instancji. Naczelny Sąd Administracyjny dopatrzył się naruszenia przez te organy prawa materialnego i procesowego przez to, że sprawa została rozpoznana na podstawie art. 21 ust. 1 prawa budowlanego z dnia 24 października 1974 r. /Dz.U. nr 38 poz. 229/, który nie mógł mieć - zdaniem tego Sądu - zastosowania, gdyż dla miasta B. istnieje tylko plan ogólny zagospodarowania przestrzennego i należało zastosować art. 21 ust. 2 prawa budowlanego, który odnosi się do obszarów, dla których nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jednakże z tego punktu widzenia sprawa nie została rozpoznana. Naczelny Sąd Administracyjny podniósł również, że w sprawie chodziło o ustalenie miejsca i warunków realizacji budynku mieszkalnego i inwentarskiego, zaś organy administracyjne odmówiły pozwolenia na budowę. Wymieniony wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości. Rewizja nadzwyczajna oparta na zarzucie rażącego naruszenia art. 21 prawa budowlanego z dnia 24 października 1974 r. /Dz.U. nr 38 poz. 229/, art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa oraz art. 12 i art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym /Dz.U. 1975 nr 11 poz. 67/ zawiera wniosek o uchylenie wymienionego wyroku i oddalenie skargi. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Według treści art. 21 ust. 1 prawa budowlanego z dnia 24 października 1974 r. /Dz.U. nr 38 poz. 229/ podstawę do ustalenia miejsca i warunków realizacji inwestycji budowlanej jest m.in. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Pojęcie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego określa art. 12 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym /Dz.U. 1975 nr 11 poz. 67/. Według treści tego przepisu miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego są zarówno ogólne plany zagospodarowania przestrzennego jednostek osadniczych i obszarów stanowiących zespoły jednostek osadniczych, jak i szczegółowe plany zagospodarowania przestrzennego części lub całości jednostek osadniczych. W myśl zaś art. 13 ust. 3 ustawy o planowaniu przestrzennym, plan ogólny stanowi podstawę gospodarki terenami i ustalenia potrzeby inwestycyjnych na obszarze danej jednostki osadniczej. Miejscowe plany ogólne sporządzane są dla całych jednostek osadniczych /miast lub wsi/, bądź dla zespołów, które ze względu na powiązanie funkcjonalne stanowią całość przestrzenną. Plan ogólny określa w sposób wszechstronny podstawowe kierunki i skalę rozwoju oraz zasady zagospodarowania terenu na cały okres planu. Plan szczegółowy jest sporządzony na podstawie ustaleń planu ogólnego i określa szczegółowo przeznaczenie terenów na poszczególne cele, wyznacza linie rozgraniczające te tereny, ustala zasady uzbrojenia i urządzenia terenu, określa linię zabudowy oraz dopuszczalną jej wysokość, a w miarę potrzeby także inne warunki zabudowy. Z przytoczonych przepisów wynika zatem, że stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, jakoby tylko szczegółowy plan zagospodarowania przestrzennego dawał podstawę do ustalenia miejsca i warunków realizacji inwestycji budowlanej w myśl art. 21 ust. 1 prawa budowlanego, sprzeczne jest z art. 12 ustawy o planowaniu przestrzennym, według którego miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jest zarówno plan ogólny, jak i szczegółowy. Artykuł 21 ust. 1 prawa budowlanego wymienia tylko plan miejscowy, bez sprecyzowania jego rodzaju. W takiej zaś sytuacji ograniczenie pojęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego tylko do planu szczegółowego, nie znajduje podstaw w powołanych przepisach. Podstawową decyzją terenowego organu administracji państwowej wykonującego funkcje państwowego nadzoru budowlanego jest pozwolenie na budowę. Jest to decyzja stwierdzająca, że objęta nią inwestycja została przygotowana do realizacji zgodnie z wymaganiami prawa budowlanego, a w tym zgodnie z art. 3 tego prawa oraz upoważniająca do rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych mających na celu jej realizację. Pozwolenie na budowę jest głównym narzędziem zapewnienia ładu przestrzennego, ochrony środowiska, bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz pozostałych podstawowych wymagań prawa budowlanego. Konkludując, należy stwierdzić, iż podstawą decyzji organu administracji państwowej rozstrzygającej o dopuszczalności realizacji robót budowlanych /miejsca i warunków realizacji inwestycji - art. 21 ust. 1 prawa budowlanego/ może być także miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego /art. 12 i 13 ust. 3 ustawy o planowaniu przestrzennym/.