Wyrok SN z dnia 7 stycznia 1980 r., sygn. II CR 464/79

1.  Częściowe lub całkowite oddalenie powództwa spółdzielni (przedsiębiorstwa) prowadzącej działalność gastronomiczną o zasądzenie od osoby prowadzącej zakład gastronomiczny należności z tytułu zryczałtowanej odpłatności może wchodzić w grę w przypadku uznania za sprzeczną z prawem lub z zasadami współżycia społecznego umowy, w której osoba ta zobowiązała się do nadmiernego świadczenia w wyniku przyjęcia błędnych założeń kalkulacyjnych, jeśli osoba ta, mimo dołożenia maksimum staranności, nie mogła osiągnąć planowanego obrotu i dochodu, a zapłacenie przez nią całej umówionej kwoty tytułem zryczałtowanej należności pozbawiłoby ją środków niezbędnych do zapewnienia minimum egzystencji.

2.  Jeżeli wykazanie przez pozwanego niższego obrotu od planowanego jest wynikiem jego nieuczciwej działalności i ukrywania części dochodów, to nie można ani uznać umowy za sprzeczną z prawem czy też zasadami współżycia społecznego, ani też przyjąć, że żądanie spółdzielni zapłacenia przez pozwanego całej umówionej należności zryczałtowanej narusza zasady współżycia społecznego, gdyż pozbawia pozwanego możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb.