Orzeczenie SN z dnia 11 lutego 1960 r., sygn. II CR 963/59

Przepis art. 163 § 1 postępowania spadkowego ani inny przepis nie ustanawia zasady, że spłaty są natychmiast płatne, przeciwnie - ustawa pozostawia sądowi oznaczenie terminu. Wprawdzie art. 163 § 1 post. spadk. nie mówi wprost, jakimi okolicznościami powinien się sąd kierować przy oznaczaniu terminu i sposobu uiszczenia spłat, ale sama istota spłaty w związku z art. 162 post. spadk. wskazuje na to, że termin i sposób (rozłożenie na raty) zależy od sytuacji materialnej zarówno uczestnika obciążonego spłatami, jak i uczestników uprawnionych do spłat. Okoliczności te powinien sąd zawsze zbadać i rozważyć z urzędu. Kwestia spłat nie może być rozstrzygnięta w sposób, który w konsekwencji doprowadziłby do przekreślenia założeń, jakimi sąd kieruje się przy przyznaniu nieruchomości rolnej. Skoro zgodnie z założeniami art. 162 § 2 post. spadk. sąd dochodzi do przekonania, że określony uczestnik postępowania jest najodpowiedniejszy do objęcia gospodarstwa spadkowego i daje najpełniejszą gwarancję należytego nim pokierowania, to w konsekwencji powinien rozważyć i określić taki sposób uiszczenia zasądzonych spłat od przyjmującego spadek, który nie doprowadziłby do ruiny przyznanego mu gospodarstwa rolnego i do przekreślenia wspomnianych wyżej założeń działu spadkowej nieruchomości rolnej.