Orzeczenie SN z dnia 24 lipca 1952 r., sygn. C 1285/52

I.  Zasada śledcza (art. 236 § 1 k. p. c.), ułatwiająca sądowi poszukiwanie prawdy materialnej, nie we wszystkich procesach znajdzie jednakowe zastosowanie na obecnym etapie naszej drogi do socjalizmu. Zasada śledcza powinna być w pełni realizowana, gdy w rozstrzygnięciu zaangażowany jest interes Państwa Ludowego. W takich sprawach zaniedbanie jakiejkolwiek możliwości w zakresie dopuszczenia dowodów nawet nie powołanych przez strony należy uznać za sprzeczne z wymaganiem art. 236 § 1 k.p.c. i powodujące brak wszechstronnego wyjaśnienia sprawy.

II. Cechę istotności", o której wspomina art. 396 § 1 k. p. c., nabywa przepis, między innymi, w zależności od tego, jakiego rodzaju i czyje prawo mogło być przez niezachowanie tego przepisu naruszone. Oceniając roszczenie pod tym kątem widzenia, niżeli spór między stronami dotyczy stosunków wiejskich, sąd powinien rozważyć, czy spór ten jest przejawem toczącej się na wsi walki klasowej; gdyby tek było istotnie, inne, wyższe należałoby stawiać wobecsądu wymogi w zakresie jak najbardziej aktywnego współdziałania ze stroną ekonomicznie słabszą.