Wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2023 r., sygn. I OSK 1961/22

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Iwona Bogucka Sędziowie: sędzia NSA Piotr Przybysz sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Rozwoju i Technologii od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2022 r., sygn. akt I SAB/Wa 144/22 w sprawie ze skarg Z. O., D. O. i J. O. na bezczynność Ministra Rozwoju i Technologii w przedmiocie rozpoznania wniosku o stwierdzenie nieważności orzeczenia 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2. zasądza od Z. O., D. O. i J. O. solidarnie na rzecz Ministra Rozwoju i Technologii kwotę 340 zł (trzysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 maja 2022 r. sygn. I SAB/Wa 144/22 zobowiązał Ministra Rozwoju i Technologii do rozpoznania wniosku z dnia [...] sierpnia 1991 r. o stwierdzenie nieważności orzeczenia Ministra Przemysłu Lekkiego z dnia [...] sierpnia 1949 r. nr [...] - w terminie 1 miesiąca od dnia doręczenia odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Uzasadniając wydany wyrok Sąd Wojewódzki wskazał, że kontroli sądu poddana została bezczynność Ministra Rozwoju i Technologii polegająca na nierozpoznaniu wniosku o stwierdzenie nieważności orzeczenia Ministra Przemysłu Lekkiego z dnia [...] sierpnia 1949 r. nr [...]. Zaakcentowano, że nie ulega wątpliwości, że decyzja kończąca postępowanie w tej sprawie nie została wydana. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że spór pomiędzy skarżącymi a organem administracji sprowadza się do oceny skutku wejścia w życie ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 1491). Sąd Wojewódzki wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 2 tej ustawy, postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji wszczęte po upływie trzydziestu lat od jej doręczenia lub ogłoszenia i niezakończone do dnia wejścia w życie tej ustawy (tj. 16 września 2021 r.) decyzją ostateczną umarza się z mocy prawa. Zdaniem Sądu I instancji, stanowisko organu, który twierdzi, że z uwagi na wejście w życie ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. nie ma potrzeby zakończenia postępowania poprzez wydanie decyzji, jest nieprawidłowe. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wyrażono stanowisko, że wprawdzie umorzenie postępowania na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy nowelizującej następuje z mocy prawa z dniem jej wejścia w życie, ale przepis ten przewiduje określone przesłanki dla zaistnienia takiego skutku. Sąd Wojewódzki zauważył, że okoliczności warunkujące umorzenie postępowania mogą być przedmiotem sporu lub wymagać przeprowadzenia postępowania dowodowego. Organ jest zatem zobowiązany zbadać, czy przesłanki te zostały spełnione w danym postępowaniu, a wyrazem dokonanych przez organ w tym zakresie ustaleń - w przypadku uznania, że wystąpił skutek w postaci umorzenia postępowania nieważnościowego z mocy prawa - będzie decyzja o umorzeniu postępowania, jako skonkretyzowany akt stosowania prawa w sprawie indywidualnej. W przeciwnym razie strona postępowania zostałaby pozbawiona możliwości kontroli prawidłowości umorzenia postępowania zarówno w postępowaniu odwoławczym, jak i sądowoadministracyjnym. Uwzględniając skargi Sąd Wojewódzki stanął na stanowisku, że bezczynność organu nie wynikała ze złej woli organu ani nie miała cech celowego ignorowania lub lekceważenia obowiązków nałożonych na organ przepisami prawa, wynikała natomiast z niewłaściwej interpretacji przepisu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r.