Wyrok NSA z dnia 29 sierpnia 2023 r., sygn. III FSK 1500/22

1. Skuteczność zarzutu nieistnienia obowiązku egzekwowanego, zgodnie z art. 33 § 2 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, może być oparta na dowodach potwierdzających, że obowiązek nie istnieje, niezależnie od tego, czy okoliczności te zaistniały przed czy po wystawieniu tytułu wykonawczego. Jednakże, brak przedstawienia przez zobowiązanego dowodów lub argumentów na poparcie twierdzenia o nieistnieniu obowiązku sprawia, że zarzut ten jest niezasadny. 

2. Złożenie wniosku o umorzenie zaległości podatkowych nie wpływa na wymagalność obowiązku i nie przeszkadza w prowadzeniu egzekucji.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Krzysztof Winiarski, Sędzia NSA Wojciech Stachurski, Sędzia WSA (del.) Agnieszka Olesińska (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P.W. "E." sp.j. z siedzibą w Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 10 marca 2022 r. sygn. akt I SA/Go 112/21 w sprawie ze skargi P.W. "E." sp.j. z siedzibą w Z. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Zielonej Górze z dnia 15 stycznia 2021 r. nr [...] w przedmiocie egzekucji świadczeń pieniężnych oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 marca 2022 r., sygn. akt I SA/Go 112/21 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oddalił skargę P. spółka jawna z siedzibą w Z. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Zielonej Górze z dnia 15 stycznia 2021 r. utrzymujące w mocy postanowienie Prezydenta Miasta Zielona Góra z 12 listopada 2020 r. w przedmiocie oddalenia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej na tytuł wykonawczy [...] z dnia 17 kwietnia 2018 r.

Sąd I instancji opisując dotychczasowe postępowanie podał, że skarżącej jako zobowiązanej w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Prezydenta Miasta Zielona Góra, na podstawie art. 33 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1427, dalej: u.p.e.a.) przysługiwało uprawnienie do złożenia zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji, z którego – z zachowaniem siedmiodniowego terminu (art. 27 § 1 pkt 9 u.p.e.a.) – skarżąca skorzystała. Z akt wynika bowiem, że odpis tytułu wykonawczego doręczono spółce 4 września 2020 r., a pismo zawierające zarzuty skarżąca wniosła 11 września 2020 r. Zachodziły zatem przesłanki warunkujące rozpoznanie zarzutów. Skarżąca w piśmie z 9 września 2020 r. sformułowała zarzut nieistnienia egzekwowanego obowiązku oraz zarzut prowadzenia postępowania egzekucyjnego, pomimo trwania postępowania w sprawie umorzenia zaległości podatkowych. Organ egzekucyjny zastrzeżenia skarżącej, uwzględniając brzmienie art. 33 u.p.e.a. nadane mu na podstawie art. 1 pkt 20 ustawy z 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 2070) zasadnie zakwalifikował jako zarzuty: nieistnienia egzekwowanego obowiązku (art. 33 § 2 pkt 1 u.p.e.a.) oraz braku wymagalności obowiązku (art. 33 § 2 pkt 6 u.p.e.a.). Odnośnie do zarzutu nieistnienia egzekwowanego obowiązku (art. 33 § 2 pkt 1 u.p.e.a.), WSA zwrócił uwagę, że zarzut w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, wskazujący na nieistnienie obowiązku objętego tytułem wykonawczym, dotyczyć może wyłącznie sytuacji, kiedy nieistnienie obowiązku jest następstwem okoliczności, które nastąpiły po wydaniu tego tytułu. Zobowiązany zaś, podnosząc zarzut "nieistnienia obowiązku" (art. 33 § 2 pkt 1 u.p.e.a.), powinien przedstawić dowody potwierdzające, że obowiązek nie istnieje, ponieważ nigdy nie powstał albo wprawdzie powstał, ale wygasł z powodu wykonania lub z innych przyczyn wynikających wprost z przepisów prawa takich jak przedawnienie lub wydania aktu o uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności decyzji o nałożeniu obowiązku. Skarżąca natomiast, powołując się na nieistnienie obowiązku objętego tytułem wykonawczym nie wskazała, że było to następstwem okoliczności, które nastąpiły po wydaniu tytułu wykonawczego. W ocenie WSA prawidłowa była również ocena zarzutu braku wymagalności egzekwowanych obowiązków (art. 33 § 2 pkt 6 u.p.e.a.). Organy zasadnie nie uwzględniły twierdzeń skarżącej, iż na przeszkodzie prowadzeniu egzekucji administracyjnej stał brak wymagalności obowiązków wynikający ze złożenia przez nich wniosku o umorzenie zaległości podatkowych. Złożenie wniosku o przyznanie ulgi podatkowej nie stanowi bowiem ustawowej podstawy zgłoszenia zarzutu z art. 33 § 1 pkt 1 lub pkt 2 u.p.e.a., gdyż jego złożenie nie wstrzymuje wykonania obowiązku. Dopiero wydanie decyzji o przyznaniu ulgi podatkowej mogłoby stanowić uzasadnioną podstawę zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Pogląd o braku wpływu samego wniosku o umorzenie zaległości podatkowych na przebieg postępowania egzekucyjnego jest przyjmowany w orzecznictwie sądowym. Jak wskazały organy, w odniesieniu do obowiązku egzekwowanego na podstawie tytułu wykonawczego z 30 kwietnia 2018 r. nie zapadła decyzja o przyznaniu ulgi w zapłacie podatku. Sąd I instancji nie znalazł jednocześnie podstaw do uwzględnienia zarzutów skargi odnoszących się do zasad prowadzenia postępowania administracyjnego (zarzuty naruszenia art. 6, 7, 8, 9 i 11 k.p.a.). Skarżąca bowiem w skardze nie uzasadniła w czym upatrywała naruszenia tych zasad w postępowaniu wszczętym jej zarzutami, a Sąd I instancji z urzędu nie dostrzegł wadliwości postępowania stanowiącej o naruszeniu przepisów wskazanych przez spółkę. Nietrafny był również zarzut naruszenia art. 27 § 1 pkt 7 u.p.e.a. Brak bowiem w treści tytułu wykonawczego informacji o zabezpieczeniu wykonania egzekwowanego obowiązku poprzez ustanowienie hipoteki wynikał z tego, że na dzień wystawienia tytułu wykonanie zobowiązania nie było jeszcze zabezpieczone. Wyrok ten w całości dostępny jest na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl/ (CBOSA).