Wyrok NSA z dnia 29 stycznia 2021 r., sygn. III OSK 2748/21

Administracyjne postępowanie

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Sikorska Sędziowie: sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak (spr.) sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 25 czerwca 2019 r., sygn. akt II SA/Bd 272/19 w sprawie ze skargi J. C. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie z dnia [...] stycznia 2019 r., nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji dotyczącej przyznania świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 25 czerwca 2019 r., sygn. akt II SA/Bd 272/19, oddalił skargę J. C. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie z dnia [...] stycznia 2019 r., nr [...], w przedmiocie uchylenia decyzji dotyczącej przyznania świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej.

Jak wskazał Sąd pierwszej instancji pismem z dnia [...] czerwca 2018 r. J. C. wniósł o zmianę, w trybie art. 154 K.p.a., decyzji ostatecznej Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] grudnia 2013 r., nr [...], która została utrzymana w mocy decyzją z dnia [...] kwietnia 2014 r. nr [...], odmawiającej uchylenia decyzji własnej o odmowie przyznania skarżącemu świadczenia pieniężnego za deportację do pracy przymusowej - z uwagi na przemawiający za tym interes społeczny a zarazem słuszny interes strony, poprzez uchylenie decyzji własnej o odmowie przyznania skarżącemu świadczenia pieniężnego i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez przyznanie skarżącemu świadczenia.

Skarżący podniósł, że prawidłowa ocena stanu faktycznego oraz poprawna wykładnia przepisów ustawy prowadzi do jednoznacznej konkluzji, iż strona będąc małoletnim dzieckiem (8 lat) został poddany represjom w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 1001 ze zm.). Represje te polegały na deportacji, czyli wywiezieniu do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy w granicach terytorium państwa polskiego sprzed 1 września 1939 r. Skarżący podkreślił, że praca przymusowa podczas II wojny światowej odebrała mu dzieciństwo, była źródłem nadmiernego wysiłku fizycznego, chronicznego zmęczenia, oddzielenia od rodziny, przemocy fizycznej (bicia ze strony żony nowego właściciela gospodarstwa), ciągłych upokorzeń oraz głodu. Skarżący podniósł, że żył w otoczeniu wrogości, wykorzystywany do granic możliwości do ciężkich i nieprzystosowanych dla 8-letniego wówczas dziecka prac fizycznych. Zdaniem skarżącego w tych okolicznościach ujawnia się podstawa zmiany decyzji ostatecznej tj. słuszny interes strony. Okoliczności wskazują również jednoznacznie, że żądanie zmiany decyzji jest słuszne w ujęciu obiektywnym i zasługuje na społeczną akceptację. Za zmianą wskazanej decyzji przemawia w opinii skarżącego także interes społeczny, wyrażający się w potrzebie przyznawania świadczeń osobom, które spełniają przesłanki określone w przepisach prawa statuujących te świadczenia. W opozycji do interesu społecznego niewątpliwie stoi stosowanie błędnej, zawężającej wykładni tych przepisów, co znamionuje ostateczną decyzję wskazana w petitum wniosku. Skarżący podniósł, że wydana w sprawie decyzja ostateczna została wydana bez wszechstronnego zbadania materiału dowodowego, przy uwzględnieniu zawężającej wykładni art. 2 pkt 2 lit. a ww. ustawy z dnia 31 maja 1996 r., z pominięciem orzecznictwa dotyczącego braku ustawowego kryterium odległości, na jaką miło wystąpić wywiezienie, jako warunku przyznania świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji do pracy przymusowej.