Postanowienie NSA z dnia 15 marca 2018 r., sygn. I OW 318/17

Inne

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędziowie: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędzia del. WSA Marian Wolanin (spr.) po rozpoznaniu w dniu [...] marca 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta Ś. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta Ś. a Burmistrzem Gminy B. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku Z. F. o umieszczenie w domu pomocy społecznej postanawia: wskazać Prezydenta Miasta Ś. jako organ właściwy w sprawie.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia [...] października 2017 r. Prezydent Miasta Ś. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość powstałego pomiędzy nim, a Burmistrzem Miasta B. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku Z. F. o umieszczenie w domu pomocy społecznej.

W uzasadnieniu wnioskodawca stwierdził, że do czasu umieszczenia w Schronisku "[...] ", przy ul. [...] w W., Z. F. przebywała, nie jak zostało wskazane w kwestionariuszu rodzinnego wywiadu środowiskowego (dostarczonym z OPS B.) - w szopie, ale w domu we wsi przy ul. [...] (wcześniejszy adres domu to B. [...]). Jak wynika z oświadczenia córki H. N. - Z. F. zamieszkiwała w drewnianym domu, w którym znajdują się dwa pokoje oraz kuchnia. Dom ogrzewany jest piecem, posiada przyłącza energii elektrycznej, a toaleta i woda znajdują się na zewnątrz. Zgodnie zaś z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1610, ze zm.) - za lokal mieszkalny uważa się lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Wobec tego, zamieszkiwanie dotychczas przez Z. F. w domu przy ul. [...] nie może być traktowane jako krótkotrwały pobyt, gdyż zajmowany przez nią dom spełniał rolę odmienną od internatów, burs, czy hoteli i nie służył on Z. F. realizacji celów turystycznych, czy wypoczynkowych tylko do realizacji potrzeb życiowych, w tym mieszkaniowych. W B. koncentrowało się jej centrum życiowe. Ponadto, dom ma nadany adres do korespondencji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazywał na ten adres emeryturę Klientki. Organ dodał, że osobie starszej, wymagającej opieki osoby drugiej powinny być w pierwszej kolejności (zgodnie z zasadami i przepisami pomocy społecznej) zapewnione usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania. Przy pomocy opiekunki domowej i pracownika socjalnego można poprawić jakość zamieszkiwania (wsparcie finansowe, usługi), gdyż odrywanie klienta od domu, lokalnego środowiska i wnioskowanie o umieszczenie w instytucji, następuje po wyczerpaniu wszelkich możliwości pomocy społecznej i jest ostatecznością. Od dzieciństwa miejscem zamieszkania Z. F. są B., w gminie B.. W domu przy ul. [...] Z. F. zamieszkiwała od 20 lat z konkubentem R. S., z którym prowadziła wspólne gospodarstwo domowe. H. N. (córka) wskazała, że systematycznie razem ze swoją córką i wnuczką spędzała wakacje u mamy w domu przy ul. [...]. Faktem jest, że Z. F. była krótko zameldowana w Ś., w mieszkaniu swojej córki, jednak nigdy nie wyrażała woli stałego pobytu w Ś., gdyż po upływie dwóch miesięcy od czasu zameldowania wróciła do swojego partnera życiowego, do B., a córka wymeldowała matkę ze swojego mieszkania w 2009 r. Wobec wskazanych okoliczności Gminę B. uznać należy za miejsce zamieszkania Z. F., gdyż - zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego - miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. O miejscu zamieszkania decydują występujące łącznie dwie przesłanki faktyczne: przebywanie w znaczeniu fizycznym w określonej miejscowości (corpus, tj. czynnik zewnętrzny) i zamiar stałego pobytu (animus, tj. czynnik wewnętrzny). Jeżeli jedna z tych przesłanek nie zostanie spełniona, powoduje to utratę miejsca zamieszkania. W przypadku Z.F., oba te czynniki występują, co potwierdza jej córka H. N. oraz sołtys B. G. K.. Nie można więc podzielić stanowiska Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w B. i uznać Z. F. za osobę bezdomną, gdyż w świetle z art. 6 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1769), za osobę bezdomną uznaje się osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności, a także osobę niezamieszkuiącą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Dla uznania danej osoby za bezdomną konieczne jest spełnienie przesłanek z art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej w koniunkcji, co w przypadku Z. F. nie występuje. Dom, w którym mieszkała Z. F. wraz z konkubentem, spełniał wymogi przewidziane w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy, a Z. F. dopiero po śmierci konkubenta przestała sobie radzić samodzielnie w dotychczasowym miejscu zamieszkania i dom w krótkim czasie uległ znacznemu zniszczeniu. W konsekwencji Z. F. w dniu [...] czerwca 2017 r. złożyła w B. podanie o umieszczenie w domu pomocy społecznej, a następnie została skierowana do Schroniska "B." przy ul. [...] w W.. Nie można więc uznać, że w dniu złożenia wniosku o umieszczenie w domu pomocy społecznej Z. F. była osobą bezdomną. Właściwość miejscowa powinna więc zostać ustalona na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Wobec tego gminą właściwą miejscowo do załatwienia wskazanej sprawy jest Gmina B..