Wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2018 r., sygn. II OSK 70/17

Przepis art. 38g ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania określa termin na wnioskowanie przez stronę o podjęcie zawieszonego postępowania, jak i na wystąpienie z powództwem do sądu powszechnego. Różnica polega na tym, czy przed postępowaniem regulacyjnym toczyło się postępowanie administracyjne lub sądowe dotyczące nieruchomości, czy też nie. W tym ostatnim przypadku ustawodawca zdecydował, że fiasko postępowania regulacyjnego skutkuje przyznaniem stronie możliwości poszukiwania ochrony prawnej przed sądem powszechnym. Biorąc pod uwagę wzajemną relację przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, intencja ustawodawcy jest jasna - priorytet ma postępowanie regulacyjne, bo to postępowanie miało ostatecznie uregulować sprawy majątkowe niektórych kościołów przy udziale przedstawicieli związków wyznaniowych i organizacji kościelnych. Jeżeli to postępowanie nie dało właściwego rezultatu, to sprawa wracała do dotychczasowego trybu procedowania. Jeżeli dotychczasowego trybu procedowania nie było, sprawa trafiała na drogę postępowania sądowego. Z przepisów art. 38d ust. 4 i 38g ust. 2 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania wynika wyraźnie, że z chwilą wszczęcia postępowania regulacyjnego postępowanie administracyjne podlegało zawieszeniu z mocy prawa, a po nieuzgodnieniu orzeczenia uczestnik postępowania miał prawo do jego podjęcia. Interpretacja przepisów przez pryzmat zasad regulujących sprawy majątkowe innych kościołów nie dawała podstaw do innej wykładni przepisów art. 38d ust. 4 i art. 38g ust. 2 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, niż ta uzasadniająca umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego w oparciu o przepis art. 105 § 1 k.p.a. w przypadku braku w terminie 6 miesięcy wniosku o podjęcie postępowania administracyjnego.