Wyrok NSA z dnia 9 maja 2017 r., sygn. II FSK 952/15

Dla przyjęcia zatem, że mamy do czynienia z umową depozytu nieprawidłowego konieczne jest ustalenie, że przechowawca uprawniony został do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz (sprawozdawca), Sędzia NSA Antoni Hanusz, Sędzia WSA del. Alicja Polańska, Protokolant Joanna Bańbura, po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej R. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 30 grudnia 2014 r. sygn. akt I SA/Ke 651/14 w sprawie ze skargi R. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Kielcach z dnia 12 września 2014 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od R. B. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Kielcach kwotę 1800 (słownie: tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1.1. Wyrokiem z 30 grudnia 2014 r. sygn. akt I SA/Ke 651/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił skargę R. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Kielcach z dnia 12 września 2014 r. w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych.

1.2. W uzasadnieniu Sąd I instancji stwierdził, że decyzją z dnia 24 marca 2014 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w K. określił Skarżącemu zobowiązanie w podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy depozytu nieprawidłowego. Od powyższego rozstrzygnięcia złożone zostało odwołanie.

1.3. Decyzją z 12 września 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Kielcach uchylił w całości decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w K. i określił Skarżącemu zobowiązanie podatkowe w niższej wysokości, tj. w kwocie 41.400,- zł. W motywach rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że Skarżący aktem notarialnym z dnia 29 grudnia 2008 r. został umocowany przez córkę M. B. do sprzedaży należącej do niej zabudowanej nieruchomości położonej w S., za cenę i na warunkach według uznania pełnomocnika, a w związku z tym, w szczególności do podpisywania stosownych aktów notarialnych umowy sprzedaży oraz odbioru ceny sprzedaży w dowolny sposób i udzielania pokwitowania odbioru ceny sprzedaży. W oparciu o to pełnomocnictwo Skarżący zawarł w dniu 26 października 2009 r. z G. K. umowę przedwstępną, w której zobowiązał się do sprzedaży tej nieruchomości za cenę 2.200.000,- zł. Tytułem zadatku kupujący wypłacił skarżącemu gotówką kwotę 50.000,- zł. Następnie aktem notarialnym z dnia 30 grudnia 2009 r. skarżący działając w imieniu córki zawarł z G. K. umowę sprzedaży nieruchomości za kwotę 2.200.000,- zł. Kupujący dokonał w dniu 30 grudnia 2009 r. dopłaty w kwocie 2.150.000,- zł, z czego 2.070.000,- zł przelewem na rachunek bankowy skarżącego oraz 80.000,- zł gotówką. Organ odwoławczy zaznaczył, że pismem z dnia 17 maja 2014 r. M. B. i Skarżący wyjaśnili, iż kwoty otrzymane w gotówce, a pochodzące ze sprzedaży nieruchomości położonej w S. zostały przekazane wkrótce po ich otrzymaniu w pełnej kwocie do rąk M. B. W związku z tym organ odwoławczy przyjął, że część ceny sprzedaży nieruchomości, jaką skarżący otrzymał od kupującego w gotówce, obejmująca zadatek wypłacony w dniu 26 października 2009 r. w kwocie 50.000 zł oraz kwotę 80.000 zł wypłaconą w dniu 30 grudnia 2009 r., została zwrócona M. B. Przedmiot umowy depozytu nieprawidłowego stanowiła wobec tego kwota 2.070.000,- zł (czyli część ceny sprzedaży nieruchomości, którą skarżący otrzymał na rachunek bankowy). Organ wskazał, że zaistniały podstawy do przyjęcia, iż Skarżący miał prawo dysponować kwotą otrzymaną na przechowanie. W tym kontekście organ przywołał art. 845 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm., dalej zwana: "K.c."). W wyjaśnieniach składanych w toku postępowania skarżący twierdził, iż nie miał prawa dysponować środkami pochodzącymi z dokonanej sprzedaży nieruchomości, a jedynie zobowiązany był do ich przechowywania do czasu rozliczenia. Z kolei M. B. zeznała, że mieszka za granicą i pozostawiła pieniądze ojcu, by nimi zarządzał w jej imieniu, ponieważ liczy się z powrotem do kraju i rozważa ewentualny zakup za te środki nieruchomości. Wskazała też, że aktualnie pieniądze są przechowywane na lokatach bankowych i gdyby ojciec chciał tymi środkami zarządzić w inny sposób, musiałaby rozważyć udzielenie zgody. Dodała, że wyraziła zgodę na ulokowanie przedmiotowych środków pieniężnych na lokacie bankowej, ale pełnomocnik sam podejmuje decyzje o wyborze banku i rodzaju lokaty. W ocenie organu odwoławczego, mimo że z wyjaśnień wynika, iż skarżący nie miał prawa używania powierzonych środków pieniężnych na własne cele, to jednak już sam fakt akceptacji przez M. B. sposobu przechowywania środków pieniężnych na osobistym rachunku bankowym, świadczy o uprawnieniu podatnika do rozporządzania środkami pieniężnymi. Wskazano, że do protokołu z dnia 2 lutego 2012 r. skarżący zeznał m.in., iż z otrzymanych ze sprzedaży nieruchomości córki środków pieniężnych w roku 2008 lub 2009 sfinansował zakup ziemi rolnej za cenę 60.000 zł, a w 2010 r. zakupił działkę za cenę 240.000 zł. W przypadku obu nieruchomości dane córki nie wstępowały w aktach notarialnych (nie jest ona właścicielem tych działek). Skarżący zeznał, że nadal wymienione działki posiada, a dalsze zakupy występowały w 2011 r. (były to dwie działki za łączną kwotę ok. 500.000 zł). Według zeznań skarżący zamierza zakupione nieruchomości darować córce. M. B. w zeznaniach podała, że jej ojciec był uprawniony do wydatkowania środków ze sprzedaży nieruchomości położonej w S. na zakup innych nieruchomości, gdyby pojawiła się korzystna okazja, w którą by chciała zainwestować. Świadkowi nie było jednak wiadome, by skarżący dokonywał zakupu nieruchomości. Dyrektor Izby Skarbowej w Kielcach stwierdził, że pomiędzy skarżącym a jego córką doszło do zawarcia w dniu 30 grudnia 2009 r. umowy przechowania środków pieniężnych w kwocie 2.070.000,- zł. Był to depozyt nieprawidłowy, gdyż skarżący jako przechowawca miał możliwość i faktycznie dysponował pieniędzmi oddanymi mu na przechowanie. Organ powołał się na treść art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j), art. 4 pkt 7, art. 6 ust. 1 pkt 7 i art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm., dalej zwana: "u.p.c.c.") oraz wyliczył podatek od czynności cywilnoprawnych należny od skarżącego z tytułu powyższej umowy.