Wyrok NSA z dnia 26 stycznia 2017 r., sygn. I FSK 821/15

Przesłanką wystarczającą do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego jest nie tylko ustalenie, że podatnik uczestniczył w oszustwie podatkowym, ale również konieczne jest ustalenie, że uczestnictwo to było świadome albo, że podatnik nie zachował należytej staranności w upewnieniu się, że może w nim uczestniczyć.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Wiatrowski, Sędzia NSA Arkadiusz Cudak (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Maja Chodacka, Protokolant Marek Kleszczyński, po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 5 grudnia 2014 r. sygn. akt III SA/Gl 1443/14 w sprawie ze skargi Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego N. Sp. j. [...] w T. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 6 czerwca 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za maj 2006 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) oddala skargę, 3) zasądza od Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego N. Sp. j. [...] w T. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w K. kwotę 2.000zł (słownie: dwa tysiące złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 grudnia 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 1443/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2016 r., poz. 718), dalej p.p.s.a., uwzględnił skargę Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego N. sp. j. [...] (dalej: spółka lub skarżąca) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. (dalej: Dyrektor Izby Skarbowej lub organ odwoławczy) z dnia 6 czerwca 2012 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za maj 2006 r. i uchylił zaskarżoną decyzję.

1. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi

W rozliczeniu za badany okres spółka uwzględniła m.in. podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Firmę Usługową M. [...] (dalej: FU M.), dokumentujących sprzedaż złomu. Przeprowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. (dalej: Naczelnik Urzędu Skarbowego lub organ pierwszej instancji) postępowanie wyjaśniające wykazało natomiast, że wystawca faktur nie dokonał dostaw towarów w tych fakturach opisanych. Organ pierwszej instancji powołał się m. in. na oświadczenie H. S.-M., która przyznała się do wystawiania fikcyjnych faktur, podtrzymując zeznania złożone w postępowaniu karnym oraz na ostateczną decyzję wydaną przez właściwy organ podatkowy wobec ww. kontrahenta spółki w zakresie podatku od towarów i usług za analogiczny okres rozliczeniowy. W konsekwencji Naczelnik Urzędu Skarbowego decyzją z dnia 23 grudnia 2011 r. wyeliminował z rozliczenia spółki podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez ww. podmiot. W wyniku rozpatrzenia wniesionego przez spółkę odwołania Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z dnia 6 czerwca 2012 r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy podzielił ustalenia Naczelnika Urzędu Skarbowego co do tego, że sporne faktury nie dokumentowały faktycznie zaistniałego zdarzenia gospodarczego, w konsekwencji czego - w świetle art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.), dalej: ustawa o VAT - zachodziła konieczność określenia kwoty zwrotu różnicy podatku w wysokości innej, niż zadeklarowana przez spółkę. Odnosząc się do zarzutu przedawnienia Dyrektor Izby Skarbowej wskazał, że w dniu 7 grudnia 2011 r. wszczęto postępowanie karnoskarbowe w sprawie podania przez spółkę nieprawdy w deklaracjach podatkowych VAT-7 za miesiące od maja do sierpnia 2006 r., skutkiem czego bieg terminu przedawnienia uległ z tym dniem zawieszeniu na podstawie art. 70 § 6 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.), dalej: O.p. Zdaniem organu odwoławczego, materiał dowodowy sprawy wskazuje ponadto na wiedzę spółki o uczestnictwie w transakcjach służących oszustwu w zakresie podatku od towarów i usług. Dyrektor Izby Skarbowej wskazał bowiem, że takie okoliczności jak: działalność spółki na lokalnym rynku i rozmiar tej działalności, zatrudnianie przez spółkę profesjonalnego zarządcy zajmującego się dostawami złomu, skala dostaw od kwestionowanego kontrahenta w całkowitym skupie złomu prowadzonym przez spółkę, okoliczności dokonywania transakcji z tym kontrahentem (nawiązanie współpracy i ustalanie warunków dostaw z innymi osobami, niż dostarczające faktury i odbierające gotówkę tytułem zapłaty), uzasadniają stwierdzenie, że spółka mogła przypuszczać, iż dostawcą towaru jest inny podmiot (inna osoba) niż wystawca faktur. Tym samym spółka powinna mieć świadomość, że bierze udział w transakcjach o oszukańczym charakterze. Dlatego też za nieprzekonujące organ odwoławczy uznał zapewnienia spółki, że nie miała ona świadomości rzeczywistego charakteru działalności H. S.-M.