Wyrok NSA z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. II FSK 3642/13

Obowiązkiem organu podatkowego jest dobór takich środków lub czynności, w tym dowodowych, które są najbardziej adekwatne do zamierzonego celu, a zarazem najprostsze i najszybsze.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz, Sędzia NSA Grażyna Nasierowska (sprawozdawca), Sędzia NSA Jerzy Płusa, Protokolant Joanna Bańbura, po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 2 lipca 2013 r. sygn. akt I SA/Kr 369/13 w sprawie ze skargi S. sp. z o.o. z siedzibą w N. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie z dnia 29 stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie zaliczenia wpłat na poczet zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za 2007 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie na rzecz S. sp. z o.o. z siedzibą w N. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z 2 lipca 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 369/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie z 29 stycznia 2013 r. w przedmiocie zaliczenia wpłat na poczet zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za 2007 r.

2. Ze stanu sprawy przyjętego do wyrokowania przez Sąd I instancji wynikało, że ostateczną decyzją z dnia 27 lutego 2012 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w K. określił S. sp. z o.o. z siedzibą w N. zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych za 2007 r. Postanowieniem z 31 października 2012 r. Naczelnik M. Urzędu Skarbowego w K. zaliczył spółce wpłaty z dnia 13 czerwca 2012 r. w kwotach: 15.688,00 zł i 8.120,00 zł na poczet podatku dochodowego od osób prawnych za 2007 r. Organ wyjaśnił, że wpłaty pokrywają w całości zaległość podatkową w podatku dochodowym od osób prawnych za 2007 r., wynikającą z wymienionej wyżej decyzji. Jednocześnie zastrzegł, że nie uwzględnił przerw w naliczaniu odsetek za zwłokę za okres od wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia tej decyzji z uwagi na treść art. 24 ust. 6 ustawy z dnia 28 września 1991r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 ze zm.), oceniając, że długotrwałość prowadzonego postępowania wynikła z przyczyn niezależnych od organu. Podstawą takiego wniosku była analiza czynności jakie organ dokonał w toku trzech lat prowadzenia postępowania. Wskazano tu na: przeprowadzenie czynności sprawdzenia i rzetelności dokumentów u 18 podmiotów, skierowanie pisemnych zapytań do 26 firm o przedłożenie wymaganej dokumentacji, wielokrotne kierowanie do spółki w formie pisemnej wezwania do udzielenia wyjaśnień w danej sprawie bądź o doręczenie dokumentów, przesłuchanie w charakterze świadków 23 osób, przy czym z uwagi na niepodejmowanie wezwań terminy przesłuchań niektórych osób musiały być wyznaczone kilkukrotnie, prowadzenie równolegle postępowania kontrolnego wobec A. L., posiadającego 75% udziałów w spółce i pełniącego rolę jej prezesa, przy czym miało ono niepoślednie znaczenie w sprawie, skoro była ona głównym podwykonawcą firmy tej osoby, w trakcie prowadzonego postępowania organ korzystał z pomocy innych instytucji. Jak podkreślono, wszystkie te czynności charakteryzowały się dużą czasochłonnością, a ich zaniedbanie uniemożliwiłoby prawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy. Wpływ na wydłużenie czasu trwania postępowania kontrolnego miała również zmiana pełnomocników spółki i zmiana adresów do doręczeń oraz zwłoka w odbiorze korespondencji przez pełnomocników. W zażaleniu na postanowienie z 31 października 2012 r. pełnomocnik spółki zarzucił organowi naruszenie: art. 54 § 1 ust. 7 Ordynacji podatkowej poprzez jego pominięcie przy dokonywaniu ustaleń w zakresie należnych odsetek za zwłokę od powstałych zaległości podatkowych w podatku dochodowym od osób prawnych za rok 2007 r., co doprowadziło do zawyżenia naliczania tych odsetek za okres od dnia wszczęcia postępowania do dnia doręczenia decyzji, art. 24 ust. 5 w zw. z art. 24 ust. 6 ustawy o kontroli skarbowej poprzez błędną ocenę, że prowadzone postępowanie prowadzone było w sposób właściwy i bez zbędnej zwłoki. W uzasadnieniu podkreślono, że po okresie pierwszych sześciu miesięcy prowadzonego postępowania, sporządzając protokół kontroli podatkowej organ praktycznie zakończył postępowanie. Żadna z później przeprowadzonych czynności nie wpłynęła w najmniejszym stopniu na dokonaną wówczas ocenę. Zwrócono uwagę, że między 7 sierpnia 2009 r. a 9 lutego 2010 r. organ średniomiesięcznie sporządzał jedno pismo i przesłuchiwał mniej niż jednego świadka. Od kwietnia 2010 r. aż do września 2010 r. wystosował natomiast zaledwie jedno pismo i nie przesłuchał ani jednego świadka. W związku z faktem, że do przeprowadzenia postępowania w szerokim zakresie wyznaczono zaledwie dwóch pracowników zażądano wyjaśnienia, czy osoby te nie prowadziły dodatkowo jeszcze innych postępowań. Postanowieniem z 29 stycznia 2013 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. Organ drugiej instancji stwierdził, że wykonanie ciążących na organie podatkowym obowiązków z uwagi na złożony charakter sprawy, konieczność wyjaśnienia wielu faktów, przeprowadzenia szeregu dowodów, w tym przede wszystkim dowodów innych niż dowody z dokumentów, był przyczyną przedłużenia postępowania ponad okres wskazany w art. 54 § 1 pkt 7 Ordynacji podatkowej oraz odpowiednio art. 24 ust. 3 (od 1 lipca 2010 r.) i ust. 5 (od 30 lipca 2010 r.) ustawy o kontroli skarbowej. Oceniając, czy przedłużenie postępowania nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu w rozumieniu art. 54 § 2 Ordynacji podatkowej oraz odpowiednio art. 24 ust. 4 (od 1 lipca 2010 r.) i ust. 6 (od 30 lipca 2010 r.) ustawy o kontroli skarbowej należy zaś mieć na względzie złożoność sprawy, ilość i rodzaj przeprowadzanych dowodów, a także terminowość i celowość czynności podejmowanych przez organ w toku postępowania, prawidłowe zorganizowanie postępowania, czas niezbędny do dokonania czynności organizacyjnych (np. wezwania świadków czy pozyskania informacji od innych organów). W ocenie organu postępowanie miało cechy postępowania dynamicznego oraz dobrze zorganizowanego. O fakcie tym świadczyć ma podejmowanie wielu inicjatyw dowodowych, które miały za zadanie prawidłowe ustalenie podatkowego stanu faktycznego. W trakcie postępowania kontrolnego zebrano 13 tomów akt sprawy. Dodatkowo stwierdzono, iż pracy organów podatkowych nie można przedstawiać w ujęciu statystycznym tak jak to zrobił w zażaleniu pełnomocnik. Odnosząc się zaś do prośby pełnomocnika spółki o sprawdzenie, czy pracownicy Urzędu Kontroli Skarbowej w K. przeprowadzający postępowanie kontrolne w spółce brali udział w tym samym czasie w innym postępowaniu kontrolnym organ odwoławczy wyjaśnił, iż powyższe nie ma znaczenia dla przedmiotowej sprawy, bowiem przepisy prawa podatkowego nie zabraniają prowadzenia równolegle więcej niż jednego postępowania kontrolnego przez tych samych pracowników. 3. W skardze skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie pełnomocnik spółki powtórzył zarzuty zażalenia i ich uzasadnienie. Ustosunkowując się do argumentów organu wskazano, że zabieg chronologicznego zestawienia dokonanych czynności miał zaledwie uzmysłowić, brak aktywności organu po upływie pierwszych sześciu miesięcy. Odmowa sprawdzenia obowiązków nałożonych na pracowników organu uniemożliwia zaś stwierdzenie, czy w warunkach sprawy nie można stwierdzić zawinienia organu w organizacji czynności kontrolnych, co miałoby znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie. Pełnomocnik powziął również wątpliwość dlaczego organ prowadząc postępowanie kontrolne wobec kontrahentów spółki, w tym również podmiotów powiązanych, oraz korzystając z pomocy prawnej innych organów, nie zawiesił na ten czas postępowania kontrolnego. 4. W odpowiedzi na skargę organ podtrzymując w całości swe dotychczasowe stanowisko w sprawie wniósł o oddalenie skargi.