Wyrok NSA z dnia 19 marca 2015 r., sygn. I OSK 2285/13

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędziowie NSA Izabella Kulig - Maciszewska del. NSA Jerzy Krupiński (spr.) Protokolant sekretarz sądowy Paweł Florjanowicz po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 27 czerwca 2013 r. sygn. akt II SA/Łd 388/13 w sprawie ze skargi S.G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie uznania za nienależnie pobrane i zwrot świadczenia z funduszu alimentacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r., sygn. akt III SA/Łd 388/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uwzględnił skargę S.G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...] oraz poprzedzającą decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...], w przedmiocie uznania za nienależnie pobrane i zwrotu świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wyrok wydany został w następujących, ustalonych przez Sąd I instancji, okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

Skarżąca złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r., nr [...], przyznał wnioskodawczyni świadczenie na okres od dnia 1 października 2011 roku do dnia 30 września 2012 roku w kwocie po 500,- zł miesięcznie. W dniu 30 października 2012 roku do organu pierwszej instancji wpłynęło zaświadczenie z Liceum [...], informujące, iż w dniu 20 kwietnia 2012 roku strona zrezygnowała z nauki w tej szkole. W aktach sprawy znajduje się także zaświadczenie z Liceum [...] z dnia 31 sierpnia 2012 roku, informujące o rozpoczęciu nauki przez wnioskodawczynię w roku szkolnym 2012/2013. W tej sytuacji organ pierwszej instancji, działając na podstawie przepisów art. 2 pkt 7a, art. 2 pkt 11, art. 2 pkt 13, art. 9 ust. 1 oraz art. 23 ust. 1, 5, 6, 7 i ust. 8 ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1228), zwanej dalej: "ustawą", orzekł o uznaniu za nienależnie pobrane przez wnioskodawczynię świadczenia z funduszu alimentacyjnego za okres od dnia 1 maja do dnia 30 września 2012 roku w kwocie po 500 zł miesięcznie oraz o zwrocie tych nienależnie pobranych świadczeń za ten okres w łącznej kwocie 2.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami, naliczonymi do dnia wydania decyzji w kwocie 88,80 zł. Po rozpoznaniu odwołania skarżącej, Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. W motywach organ opisał dotychczasowy przebieg postępowania, wskazując następnie, iż zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy, osoba która pobrała nienależnie świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami. Za nienależnie pobrane świadczenia uważa się m.in. świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części (art. 2 pkt 7a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów). Organ pierwszej instancji uznał świadczenie za nienależnie pobrane i nakazał jego zwrot, gdyż odwołująca się z dniem 20 kwietnia 2012 roku zrezygnowała z nauki w szkole. Z akt sprawy dodatkowo wynika, iż odwołująca się była uczennicą trzeciej klasy Liceum w [...] od dnia 3 lipca 2009 roku, następnie w dniu 20 kwietnia 2012 roku przestała uczęszczać na zajęcia w tej szkole i w tym dniu została skreślona z listy uczniów, zatem utraciła status ucznia z dniem 21 kwietnia 2012 roku. Tymczasem prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest uzależnione od pobierania nauki w szkole lub w szkole wyższej do ukończenia 24 roku życia. Warunek ten ma charakter obligatoryjny i jego niespełnienie, tj. zakończenie lub przerwanie nauki, powoduje utratę prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Organ odwoławczy uznał, że odwołująca się od dnia 1 maja 2012 roku do końca okresu zasiłkowego, tj. do 30 września 2012 roku, w związku przerwaniem nauki i utratą statusu ucznia w miesiącu kwietniu 2012 roku, utraciła prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a zatem świadczenia w tych miesiącach zostały wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do nich. Oznacza to, że świadczenia te podlegają zwrotowi wraz z ustawowymi odsetkami. SKO wyjaśniło, że strona składając dokumenty do nowej szkoły zaczęła pobierać naukę, uzyskując status ucznia, dopiero z dniem 1 września 2012 roku, co jednakże nie może mieć wpływu na rozstrzygnięcie.