Wyrok NSA z dnia 24 lipca 2015 r., sygn. I OSK 453/14

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędzia del. WSA Iwona Kosińska Protokolant asystent sędziego Joanna Zięba-Gula po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 12 grudnia 2013 r. sygn. akt II SA/Bk 741/13 w sprawie ze skargi S. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. na rzecz S. C. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 12 grudnia 2013 r. sygn. akt II SA/Bk 741/13, po rozpoznaniu skargi S. C. (dalej także, jako: "skarżąca"), uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r. wydaną z upoważnienia Wójta Gminy T. przez Kierownika GOPS w T. odmówiono skarżącej S. C. przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawnym synem M. z uwagi na fakt, że skarżąca jest rolnikiem, prowadzącym z mężem gospodarstwo rolne.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła S. C.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. po rozpoznaniu odwołania decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r. orzekło o utrzymaniu w mocy decyzji organu I instancji. Kolegium ustaliło, że skarżąca z mężem prowadzą gospodarstwo rolne i podlegają ubezpieczeniu w KRUS oraz, że mają na utrzymaniu dziecko o znacznym stopniu niepełnosprawności z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Kolegium przytoczyło brzmienie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.), statuującego przesłanki uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Stwierdziło następnie, że ustawodawca uzależnił przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od spełnienia przesłanki "rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej". Ustawa o świadczeniach rodzinnych zdefiniowała w art. 3 pkt 22 pojęcie "zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej" jako wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, mowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych a także prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Enumeratywne wyliczenie tytułów zatrudnienia według definiowanego pojęcia, wyklucza możliwość zastosowania wykładni rozszerzającej. Odwołująca się nie należy do osób zatrudnionych w rozumieniu ustawy i nie zrezygnowała z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, by opiekować się dzieckiem. Jest współwłaścicielką gospodarstwa rolnego i podlega ubezpieczeniu społecznemu jako rolnik. Pojęcie "prowadzenia gospodarstwa rolnego" nie musi oznaczać wykonywania pracy fizycznej w gospodarstwie, gdyż może polegać także na zarządzaniu nim. Dopiero wystąpienie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, stanowi z reguły obiektywną przeszkodę w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, a tym samym osiągania z niego dochodu. Kolegium wskazało, że wykładnia logiczna i systemowa art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych skłania do stanowiska, że rezygnacja z zatrudnienia w celu sprawowana opieki nad niepełnosprawnym, nie może budzić wątpliwości. Musi to być stan trwały, czyli rezygnacja z zatrudnienia być definitywna, co w przypadku rolnika oznaczałoby konieczność rezygnacji z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Kolegium nawiązało do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 grudnia 2012 r. sygn. I OPS 5/12, uznającej prowadzenie gospodarstwa rolnego przez rolnika za negatywną przesłankę przyznania tej osobie świadczenia pielęgnacyjnego i dodało, że nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych, obowiązująca od 1 stycznia 2013 r. nie zmieniła legalnej definicji zatrudnienia lub pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy, co czyni uchwałę NSA aktualną. Kolegium wyjaśniło, że istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest zrekompensowanie osobie rezygnacji z aktywności zawodowej poprzez wypłatę określonej przepisami kwoty oraz poprzez opłacenie składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Wprawdzie przepisy ustawy dopuszczają sytuację odprowadzania składek za opiekuna niepełnosprawnego dziecka z innego tytułu, ale nie znosi to warunku rezygnacji z aktywności zawodowej.