Wyrok NSA z dnia 26 stycznia 2015 r., sygn. II OSK 615/14

Nie można ustalić treści aktu stanu cywilnego w postępowaniu administracyjnym, gdy niemożliwe jest ustalenie faktu sporządzenia aktu oraz urzędu, który akt sporządził. Nie jest również możliwe odtworzenie aktu stanu cywilnego, który nie został sporządzony.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zofia Flasińska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Dałkowska - Szary Sędzia del. WSA Jerzy Siegień Protokolant sekretarz sądowy Monika Dworakowska po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Mazowieckiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 grudnia 2013 r. sygn. akt IV SA/Wa 2070/13 w sprawie ze skargi A. S. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy odtworzenia aktu urodzenia 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę, 2. zasądza od skarżącego A. S. na rzecz Wojewody Mazowieckiego kwotę 300 (słownie: trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2013 r., IV SA/Wa 2070/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi A. S., uchylił decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lipca 2013 r. oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego m. st. Warszawy z dnia [...] maja 2013 r. o odmowie odtworzenia aktu urodzenia.

Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Zaskarżoną decyzją Wojewoda Mazowiecki utrzymał w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego m. st. Warszawy z [...] maja 2013 r. o odmowie odtworzenia aktu urodzenia p. A. S. (lub A. S.), urodzonego [...] listopada 1923 r. w W., syna M. S. i F.z domu F.

Organ wskazał, iż materialnoprawną podstawą rozstrzygnięcia w sprawie był art. 34 ustawy z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264). Zgodnie ust. 1 przywołanego przepisu, kierownik urzędu stanu cywilnego odtwarza na wniosek osoby zainteresowanej, organu państwowego lub z urzędu treść aktu stanu cywilnego, pochodzącego z księgi stanu cywilnego, która w całości lub w znacznej treści ulegała zniszczeniu. Odtworzenie aktu stanu cywilnego we wskazanym trybie jest możliwe zatem jedynie po spełnieniu kumulatywnie trzech warunków: akt stanu cywilnego został sporządzony, w całości lub w znacznej części została zniszczona księga stanu cywilnego, która zawierała dany akt, brak jest odpisu aktu stanu cywilnego. Natomiast ust. 2 tego artykułu reguluje tzw. uproszczone odtworzenie aktu stanu cywilnego, tj. w sytuacji, gdy istnieje odpis aktu stanu cywilnego, lecz z różnych przyczyn nie zachowała się księga, w której się on znajdował. W rozpatrywanej sprawie występuje pierwszy przypadek, bowiem ani A. S., ani Kierownik USC m. st. Warszawy nie dysponują odpisem stosownego aktu urodzenia. W ocenie organu odwoławczego w tej sprawie nie została spełniona podstawowa przesłanka umożliwiająca odtworzenie w trybie administracyjnym aktu urodzenia wnioskodawcy, gdyż zgromadzony materiał dowodowy nie potwierdził faktu sporządzenia aktu urodzenia na nazwisko A. S.(lub A. S.), urodzony [...] listopada 1923 r. w W., syn M. S. i F. z domu F. W zasobach USC m. st. Warszawy, jak również w Archiwum Państwowym m. st. Warszawy Oddział w Grodzisku Mazowieckim nie odnaleziono bowiem jego aktu urodzenia. Ponadto w treści przedłożonych przez stronę dokumentów i zaświadczeń występują rozbieżności w stopniu niepozwalającym na jednoznaczne wskazanie danych zainteresowanego, które są konieczne do prawidłowego ustalenia treści aktu jego urodzenia: np. w paszporcie i w świadectwie posiadania obywatelstwa izraelskiego widnieje imię i nazwisko A. S., a w karcie personalnej i zaświadczeniach A. S., syn M. (M.). Brak jest także jakiegokolwiek dokumentu, który poświadczałby fakt pochodzenia wnioskodawcy od p. F. S. z domu F. Jakkolwiek pewna jest data i miejsce urodzenia wnioskodawcy ([...] listopada 1923 r., W.), to okoliczność ta jest niewystarczająca do odtworzenia aktu jego urodzenia. W ocenie organu odwoławczego, nie jest trafny również zarzut strony uchybienia przepisom k.p.a., w szczególności art. 7 i 77 § 1. Do odtworzenia aktu stanu cywilnego w trybie administracyjnym nie wystarcza bowiem jedynie uprawdopodobnienie faktu sporządzenia aktu urodzenia wnioskodawcy, lecz konieczne jest pozyskanie dowodu potwierdzającego tę okoliczność. Dowodu takiego w toku przedmiotowego postępowania wyjaśniającego nie uzyskał zarówno wnioskodawca, jak i organ I instancji. Właściwą drogą do odtworzenia aktu urodzenia wnioskodawcy jest postępowanie sądowe wszczęte na podstawie art. 32 pkt 2 ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego, stanowiącego, że w przypadku niesporządzenia aktu urodzenia i niemożności jego sporządzenia w trybie administracyjnym, ustalenia jego treści dokonuje sąd powszechny. Akty stanu cywilnego stanowią bowiem wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, co oznacza, że nie mogą poświadczać nieprawdziwych danych. Kierownik USC jest zaś tylko rejestratorem, a nie kreatorem zdarzeń wpływających na stan cywilny osób, w związku z czym do aktów stanu cywilnego wpisuje on zdarzenia, które niewątpliwie miały miejsce.