Wyrok NSA z dnia 5 maja 2015 r., sygn. I OSK 2778/13

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Małgorzata Borowiec, Sędzia NSA Wiesław Morys (spr.), Sędzia del. WSA Iwona Bogucka, Protokolant starszy asystent sędziego Łukasz Mazur, po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 23 sierpnia 2013 r. sygn. akt II SA/Łd 178/13 w sprawie ze skargi B. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych 1) uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania, 2) odstępuje od zasądzenia od B. M. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uwzględnił skargę B. M. na sprecyzowaną w sentencji decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi i uchylił tę decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia [...] października 2012 r., jak też decyzję tegoż Marszałka z dnia [...] marca 2012 r., nr [...], wreszcie orzekł o wykonalności zaskarżonej decyzji.

Przedstawiając w jego uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd I instancji wskazał, iż ostateczną decyzją Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia [...] lutego 2009 r. (Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi decyzją z dnia [...] czerwca 2009 r. utrzymało ją w mocy) odmówiono przyznania prawa do świadczeń rodzinnych - zasiłku rodzinnego - D. J. i M. J. na okres od [...] września 2006 r. do [...] sierpnia 2007 r. oraz uznano, iż świadczenie to zostało pobrane nienależnie, wobec czego nakazano zwrot kwoty 1. 408 zł z odsetkami wynoszącymi 312, 60 zł. Powodem takiego rozstrzygnięcia był fakt pobierania równolegle przez ojca dzieci - P. J. - takich świadczeń w Niemczech, gdzie pracował on od 1 maja 2004 r. Jak wynika z powołanych przez organy przepisów świadczenia te mogą być pobierane wyłącznie w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. Po myśli art. 13 (9) ust. 1 i 2 lit. a rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. U. UE. L Nr 149 z dnia 5 lipca 1971 r. ze zm.), prawem właściwym jest ustawodawstwo tego państwa członkowskiego, na którego terytorium zatrudniony jest pracownik najemny, bądź na terytorium którego ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia. W ocenie organów członków rodziny pracownika pracującego za granicą traktuje się tak, jakby zamieszkiwali na terenie państwa członkowskiego, w którym zatrudniony jest pracownik najemny. Skoro zatem matka dzieci była w istotnym dla sprawy okresie nieaktywna zawodowo, to właściwym krajem do wypłaty przedmiotowych świadczeń były Niemcy, gdzie pracował ojciec dzieci. Strona, mimo pouczenia nie powiadomiła organu o tych faktach. Dlatego pobrane przezeń świadczenia jako nienależne winna zwrócić. Obie te decyzje zostały uchylone wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 listopada 2009 r., sygn. akt II SA/Łd 738/09, który doszedł do przekonania, że jakkolwiek w sprawie mają zastosowanie przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, to należało przede wszystkim ustalić charakter i rodzaj uzyskiwanych świadczeń rodzinnych z państwa członkowskiego, w którym jest zatrudniony pracownik w kontekście świadczeń państwa zamieszkania. Dlatego wyraził pogląd, wedle którego w sprawie błędnie dokonano subsumpcji stanu faktycznego pod przepisy art. 73 rozporządzenia Rady Nr 1408/71 oraz art. 10 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 (Dz. U. UE. L Nr 74 z dnia 27 marca 1972 r. ze zm.). Dodatkowo wskazał na konieczność przetłumaczenia zagranicznych dowodów sporządzonych na język polski. Skargę kasacyjną od tego orzeczenia Naczelny Sad Administracyjny oddalił wyrokiem z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt I OSK 232/10, podzielając argumenty Sądu I instancji. W następstwie czego Marszałek Województwa Łódzkiego decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. orzekł o braku uprawnienia do zasiłku rodzinnego D. J. i M. J. za okres od [...] września 2006 r. do [...] grudnia 2006 r. oraz o uznaniu tych świadczeń za nienależnie pobrane. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi decyzją z dnia [...] lutego 2012 r. uchyliło tę decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji.