Wyrok NSA z dnia 11 marca 2015 r., sygn. I FSK 230/14

Decyzja wydana na podstawie art. 100 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm., dalej jako „O.p.”) o odpowiedzialności spadkobiercy jest decyzją konstytutywną z art. 21 § 1 pkt 2 O.p., a zatem odnosi się do niej art. 68 § 1 O.p.

Teza urzędowa

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Niezgódka - Medek, Sędzia NSA Grażyna Jarmasz (sprawozdawca), Sędzia NSA Marek Kołaczek, Protokolant Marta Sokołowska-Juras, po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 września 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 1043/13 w sprawie ze skargi A. H. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 15 lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności spadkobiercy za zaległości podatkowe spadkodawcy z tytułu podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2007 r. oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji

1.1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 września 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 1043/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi A. H. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 15 lutego 2013 r. w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności spadkobiercy za zaległości podatkowe spadkodawcy z tytułu podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2007 r., uchylił zaskarżoną decyzję, stwierdził, że nie może być ona wykonana w całości i zasądził na rzecz strony zwrot kosztów postępowania sądowego.

1.2. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że przyczyną uwzględnienia skargi jest wygaśnięcie zobowiązania podatkowego przez przedawnienie. Odwołując się do art. 59 § 1 pkt 9 i art. 68 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm., dalej jako "O.p.") Sąd stwierdził, że obowiązek podatkowy skarżącego mógł powstać w wyniku doręczenia mu decyzji zobowiązującej go do uregulowania zobowiązań matki (spadkodawczyni). Tym samym Sąd podzielił stanowisko strony, a nie zgodził się z organami, według których zobowiązanie powstałe w wyniku spadkobrania należy kwalifikować z art. 21 § 1 pkt 1 O.p., gdyż taki był charakter zobowiązania spadkodawczyni, przejęty przez skarżącego na podstawie art. 98 § 2 pkt 1 i 2 oraz art. 100 O.p. Sąd zauważył, że charakter decyzji o zakresie odpowiedzialności spadkobierców - deklaratoryjny lub konstytutywny - jest sporny w doktrynie, ale w ocenie WSA należy uznać, że decyzja taka ma charakter konstytutywny, gdyż dopiero ona ustala zobowiązanie podatkowe spadkobiercy, nawet jeżeli wcześniej (tj. w dacie śmierci spadkodawcy, zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego) przejął on prawa i obowiązki spadkodawcy. Sąd podkreślił, że do daty otrzymania decyzji spadkobierca nie jest zobowiązany do spełnienia obowiązku istniejącego choćby z mocy prawa, ale wobec innej osoby, tj. spadkodawcy, a nie spadkobiercy.